A. I. Umirdinov, A. M. Xakimov xalqaro ommaviy huquq sud amaliyoti o‘quv-uslubiy qo‘llanma (keyslar to‘plami) toshkent – 2018

Ekspropriatsiya – bu tushuncha asosan Xalqaro investitsiya huquqiga taalluqli bo‘lib, investor mulklarining davlat hisobiga tortib olinishini anglatadi. Ekspropriatsiya ikki turga bo‘linadi. Bular: Qonuniy ekspropriatsiya hamda noqonuniy ekspropriatsiyalardir. Birinchi turda, hech qanday kamsitishga yo‘l qo‘yilmasligi, lozim bo‘lsa kompensatsiya to‘lanishi va adolatli munosabatda bo‘lish talab etiladi. Ikkinchi turda esa, davlat qonuniy bo‘lmagan asoslarga investorning mulkini tortib oladi va bu uning javobgarligini yuzaga keltirib chiqarishi mumkin bo‘ladi.
Estoppel – anglo-sakson huquqiy tizimining asoslaridan biri hisoblanadi hamda avvalgi harakatlariga zid keladigan shikoyat bilan chiqmaslik ma’nosini anglatadi.
Eng ko‘p qulaylik tug‘diruvchi rejim (Most favoured nation treatment) – bu davlat biror-bir davlat yoki uning fuqarolariga, tovarlariga nisbatan uchinchi bir davlat yoki uning fuqarolari, tovarlariga nisbatan taqdim etadigan qulayliklardan kam bo‘lmagan qulayliklar taqdim etishidir.
Ekstrateritoriallik bo‘yicha istisno (privilege of exterritoriality) – Bu qoidaga ko‘ra diplomatik muzokaralar natijasida davlat ichki huquq yurisdiksiyasidan ozod etiladi.
ICSID – Investitsion nizolarni hal qilish markazi. 1966-yil Jahon Banki huzurida xalqaro investitsion nizolarni hal etish maqsadida tashkil etilgan. Bosh qarorgohi Vashingtonda joylashgan.
Ikkitomonlama investitsion shartnoma (BIT) – Davlatlar tomonidan investorlarini o‘zaro himoya qilish maqsadida tuziladigan ikkitomonlama shartnoma.
International easement – bu asosan anglo-sakson huquqiy tizimiga ta’lluqli qoida bo‘lib, xalqaro huquqda ma’lum bir davlatga tegishli hududdan umumiy erkin foydalanishni anglatadi.
Ichki sudlardan o‘tish sharti – Bunda davlat bilan nizolashayotgan taraf xalqaro sudlarga chiqishdan avval davlatning ichki instansiyalaridan o‘tishi zarur bo‘ladi. Bu shart ko‘proq inson huquqlari bo‘yicha konvensiyalar hamda ikki va ko‘ptomonlama investitsion shartnomalarda uchraydi.