8-bob. Raqobatli strategiyalar

Raqobat ustunligini tanlashni ikkita holat belgilab 
beradi
Birinchisi – firma faoliyat 
ko’rsatayotgan tarmoqning tuzilishi
Ikkinchi – bu firma tarmoq 
doirasida egallagan (pozisiya)
Turli 
tarmoqlardagi 
raqobat 
mohiyatan 
bir-biridan 
keskin 
farqlanadi va turli tarmoqlarda uzoq 
muddat davomida foyda olish 
ehtimoli bir xil emas
Ba’zi 
pozisiyalar 
tarmoqdagi 
o’rtacha foydalilikdan qat’iy nazar, 
boshqalariga qaraganda foydaliroq. 
Bu holatlardan har biri o’z-o’zicha 
strategiyani tanlab olish uchun 
etarli emas 

---

167 
Tarmoq va firmaning tashqi raqobat ustunliklariga quyidagilar kiradi: 
•
mamlakat raqobatbardoshligining yuqori darajasi; 
•
kichik biznesning davlat tomonidan faol qo‘llab-quvvatlanishi; 
•
mamlakat iqtisodiyoti faoliyat ko‘rsatishining sifatli huquqiy tartibga 
solinishi; 
•
jamiyat va bozorlarning ochiqligi; 
•
mamlakat iqtisodiyotini boshqarishning yuqori ilmiy darajasi; 
•
standartlashtirish va sertifikatlash milliy tizimining xalqaro tizim bilan 
uyg‘unlashuvi; 
•
fan va innovatsiya faoliyatining davlat tomonidan tegishlicha qo‘llab-
quvvatlanishi; 
•
mamlakatni boshqarishni axborot bilan ta’minlashning yuqori sifati; 
•
mamlakat ichida va jahon hamjamiyati doirasida integratsiyalashuvning 
yuqori darajasi; 
•
mamlakatda past soliq stavkalari; 
•
qulay va arzon resurslarning mavjudligi; 
•
mamlakatda boshqaruv kadrlarini tayyorlash va qayta tayyorlashning 
sifatli tizimi va boshqalar. 
Tarmoq (firma)ning ichki raqobat ustunliklariga quyidagilar kiradi: 
•
tovarga bo‘lgan yuqori zhtiyoj; 
•
jamlash, ixtisoslashuv va kooperatsiyaning optimal darajasi; 
•
boshqaruvning yuqori sifatli axborot va me’yoriy-uslubiy asosi; 
•
etkazib beruvchilarning raqobatbardoshligi; 
•
sifatli xomashyo va boshqa resurslardan foydalanish imkoniyatining 
mavjudligi; 
•
resurslardan foydalanish samaradorligini optimallashtirish ishlarining 
bajarilishi; 
•
tub yangiliklarning yuqori darajasi (patentlangan tovar, texnologiyalar, 
axborot tizimlari va h.k.); 

---

168 
•
menejerlarning raqobatbardoshligi; 
•
tovarning eksklyuzivligi; 
•
ko‘p ilm talab qiluvchi tovarlar eksportining yuqori ulushi; 
•
raqobatbardosh tashkilotlar va tovarlarning yuqori salmog‘i va boshqalar.