8-bob. Raqobatli strategiyalar

 
8.7-rasm. Mahsulot raqobatbardoshligini ta’minlovchi unsurlar 
Tovarning 
sifati 
uning 
raqobatbardoshligini 
belgilovchi 
asosiy 
ko‘rsatkichlardandir. Tovarning sifati o‘z ichiga ko‘plab elementlarni oladi. Bular 
birinchi navbatda mahsulot tayyorlash jarayoni va foydalanish xususiyatlari. Bular 
o‘z navbatida tovarning uzoq muddatga chidamliligi, ishonchliligi, fond sig‘imi 
kabi ko‘rsatkichlarni o‘z ichiga oladi. Keyingi vaqtlarda tovarlarning ekologik 
tozaligi, xususiyatlari, estetik ko‘rsatkichlari ko‘proq ahamiyat kasb etmoqda. 
Tovarning sifat darajasini aniqlashda normativlar, sifat standartlariga javob berishi 
nazarda 
tutiladi. 
Tovar 
siyosatini 
aniqlash 
mezoni, 
hamda 
uning 
raqobatbardoshligini 
ta’minlovchi 
mezoni, 
bu 
uning 
patent 
bilan 
himoyalanganligidir. Bunda ixtirochi - korxonaga shu tovarni ishlab chiqarishga 
huquqni saqlab qoladi, qachonki, boshqa korxona ushbu tovarni ishlab 
chiqarmoqchi bo‘lsa, litsenziya (ruxsatnoma) olishi lozim. Tovarlar sifatini 
ifodalovchi umumiy ko‘rsatkichlar quyidagilardir: ishlab chiqarilgan tovarlar 
Mahsulot raqobati 
Iste’mol xossalari bo’yicha o’xshash, biroq turli firmalar 
ishlab chiqarayotgan mahsulotlar o’rtasida 
Bir xil maqsadga 
mo’ljallangan, lekin 
parametrlarida jiddiy 
farqlar bo’lgan 
mahsulotlar o’rtasida 
(avtomobil quvvati 
o’rtasidagi farqlar) 
Bir xil talabni turli 
usullar bilan 
qondiradigan 
mahsulotlar 
o’rtasida (sport va 
dam olish uchun 
mo’ljallangan 
tovarlar) 
Mahsulotlarni taqqoslash bo’yicha 
Raqobat usuli bo’yicha 
Bir mahsulotni 
boshqasiga qarshi 
qo’yishda asosiy 
parametr sifatida 
narx qaraladi 
Bir mahsulotni 
boshqasiga 
qarshi qo’yish 
sifat 
parametrlari 
asosida 
qaraladi 
Funksional 
Shakl 
Narxli 
Narxsiz 
Firmalararo 

---

171 
tarkibida ayrim sifatli tovarlarning ulushi va mikdori, ilg‘or tajriba natijalariga 
javob beruvchi va alohida xususiyatlari. 
Tovar sifatini oshirish - milliy iqtisodiyotni rivojlantirish, korxona 
raqobatbardoshligini oshirishning asosiy talabi. Bu vazifani hal qilish ijtimoiy 
mehnat 
unumdorligini 
oshirish, 
umumdavlat 
boyligini 
ko‘paytirish va 
mehnatkashlarning ehtiyojini qondirishga imkon beradi. Tovar sifatini oshirish har 
bir tashkiliy korxona va uning bo‘limlarining muhim vazifasidir. Reslublikamizda 
ishlab chiqarilayotgan tovarlar jahon standartlari talablarini qondira olishi zarur. 
Mashina va mexanizmlarning texnikaviy darajasini oshirish, mamlakatning ishlab 
chiqarish kuchlarini rivojlantirish, milliy iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida fan 
va texnika yutuqlarini tobora kengroq, qo‘llashning asosidir. 
Tovarlar raqobatbardoshligini ta’minlovchi unsurlar 8.8-rasmda keltirilgan.