62 Dosya: İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Mirası

Üsküdar Vapur İskelesi
Üsküdar Vapur iskelesi 1965 yılında Üsküdar 
tarihi meydanının sahile bakan bölümünde eski 
yolcu istasyonunun
9
yerine inşa edilmiştir. 
Şahinler, iskele tasarımının ve denetiminin ken-
disine –bir dönem ev arkadaşı da olan– yazar, 
inşaat mühendisi 
“büyük bir zekâ, kocaman bir 
kalp” 
dediği Oğuz Atay aracılığıyla geldiğini ve 
projede beraber çalıştıklarını belirtir (Yapıcı, 
2011: 95; Tercan ve Özbek Eren, 2014).
Şahinler (1965) “
planlamada her biri farklı 
hizmete ait olan elemanların hizmetlerine göre bü-
yüklük, irtifa, biçim ve sıra almaları esası”
ndan ve 
“iskelenin fonunu teşkil eden, değerli eski eserlerin 
önünde yer alacak kitlesinin, tarihi çevreyle ahenk-
li ve son derece saygılı olması” 
(Şahinler, 1965) 
gerekliliğinden yola çıktığını belirtir. Nitekim 
tasarımda İstanbul Boğazı siluetinde saçaklarıyla 
dikkat çeken Mihrimah Sultan Camii’nin etki-
si yoğun olarak görülür (
Resim 10
). Betonarme 
yapı sistemi ile tek katlı olarak inşa edilen yapının 
orijinal tasarımında saçaklar öne çıkar. Köksal’ın 
(2016) deyimiyle yapı adeta “
Üsküdar Mihrimah 
Camisi’nin revak saçaklarını Boğaz kıyısında yan-
kılar”.
 
İskele projesi, saçakların yorumlanma şekli 
ve brüt beton kullanımı ile modern bir etkiye sa-
hiptir. Yapının iç mekân ve kent ile kurduğu iliş-
kinin yoğun olarak çatı konstrüksiyonu üzerinden 
şekillendirildiği söylenebilir.
Yapının –özellikle iç mekânın– strüktür ile 
kurduğu mekânsal ilişki de yapının özgün yan-
larından biridir. Diyagonal çatı kirişlerinin iç 
mekândaki etkisi, yapılan müdahalelere rağmen 
bugün hâlâ hissedilebilmektedir (
Resim 11
).
74 
mimar•ist 2018/2