5-variant 1– topshiriq. Gimnastikaning rivojlanish tarixi. Reja

taqqoslashga majbur etadi va individual bajarish usulini izlaydi.

Biroq bunday baho yaxshi tayyorlangan, o ‘z harakatiga

salbiy baho bera oladigan, o lquvchiga jismoniy tarbiyani

samaradorligida bajarish texnikasining rolini tushunishga taalluqli.

Baho kategoriyasi o ‘qituvchining har xil hollardagi tanbehlarida

izohlanadi. ,,Yaxshi“ , „to‘g‘ri“ , ,,shunday“ , ,,yomon “ , ,,noto‘g‘ri“ , „bunday emas“ hamda instruktiv formadagi ko‘rsatmalar: „Oyoqni baland ko‘taring!“ , „Qo‘llarni bukmang!“ va hokazolar.

Buyruq berish — jismoniy tarbiyada so‘zdan foydalanishda

o ‘ziga xos keng tarqalgan uslubdir. U buyruq faoliyatni tezdan

bajarishga undaydi. Armiyada qollaniladigan saf buyruqlar va

maxsus hakamlar luqmasi, start buyruqlari sifatida maktab

yoshigacha boclgan bolalar bilan ishlaganda chegaralangan holda

qoilaniladi.

Hisob sanash o‘quvchilarga harakatlarni bir me’yorda bajarishlari

uchun imkon yaratadi, intizomga chaqiradi. Bu bir

necha usullar bilan amalga oshiriladi: ovozli hisobni qo‘llash

bilan („Bir, ikki, uch, to‘rt“), hisobni bir tomonlama ko‘rsatish

bilan („Bir-ikki — nafas oling — nafasni chiqaring!“)

va, nihoyat, qarsak chalish, ovoz chiqarib chertish bilan sanash

mumkin.

Idrok qilishning ko‘rsatma!i uslublari

Bu guruh uslublari o ‘rganiladigan faoliyatni ko‘rish va

eshitishning idrok qilinishini ta ’minlaydi. Harakat tempini,

ritmini ko^rish, ba’zida eshitish shug‘ullanuvchilarda faoliyat

haqida har tomonlama kengroq tasawur hosil qiladi, kelgusi

idrok uchun asos yaratadi. Idrok qilishning ko‘rsatmali

prinsiplarni amalga oshirishda asosiy hisoblanadi. Ularning

yordamida o‘quvchi jonli tomoshabinlik imkonini oladi. Shu

bilan birga, ba’zi odamlarda ko‘rish zehni yaxshi, boshqalarda

esa eshitish zehni yaxshi bo‘lishini hisobga olish zarur.

Uslublarning natija berishi, ko‘p holda, o ‘rgatilayotganlarning

yoshlariga taalluqli holda aniqlaydi. Masalan, kichik

yoshda, ayniqsa, sezish zehni kuchli rivojlangan bo‘ladi.

Idrok qilishning ko‘rsatmali uslubini qo‘llash o ‘rgatish

bosqichlariga bog‘liq. Qoida bo‘yicha, birinchi bosqichlarda ular

tez-tez qoilaniladi. Takomillashtirish bosqichida o ‘qituvchi

ularni vujudga kelgan xatolarni to‘g‘rilash uchun qo‘llaydi.

0 ‘qituvchi tomonidan harakat faoliyatlarning kocrsatilishi

(yoki o ‘qituvchining topshirig‘i bo‘yicha o‘quvchi tomonidan)

o ‘rgatish uslubining o‘ziga xosligidan iborat. Ko‘rsatish yordami

bilan o‘rgatish asosida o‘xshashlik yotadi.

0 ‘quvchining ongli o ‘xshatishga tayyorligi bir necha faktorlar

ta’sir etishi orqali aniqlanadi: birinchidan, ko‘rgan harakatlarni

tahlil qilish qobiliyati bilan; ikkinchidan, bolaning

psixofiziologik voyaga yetganligi, mashqni eslash qiyinligi bilan;

uchinchidan, o ‘quvchining bilim darajasi, harakatlarni o‘xshatishni

toliq tasawur qilishi bilan; to‘rtinchidan, o‘xshatiladigan

harakatga o‘quvchining qiziqishi va xohishi bilan; beshinchidan,

o ‘xshatish uchun o ‘zaro nazorat va tashqaridan yaxshi

nazoratning o‘z vaqtida mavjudligi bilan.

Jismoniy mashqlarning ko‘rsatilishiga qo‘yiladigan ba’zi bir