5-variant 1– topshiriq. Gimnastikaning rivojlanish tarixi. Reja

yarimcho'qqayish, do'ngsimon cho'qqayish, do'ngsimon yarim-

cho'qqayish, ortga engashib yarimcho'qqayish, engashib yarimcho'qqayish

va boshqalar, bu ≪suzuvchi starti≫ deb ham yuritiladi.

Hamla: tayanch oyoqni biron tomonga tashlab bukish harakati

yoki shundan keyingi holat, engashib hamla, o'ngga tashlanib

engashish, qattiq hamla, oyoq yo'nalishiga qarab qilsa, shunga teskari

hamla (masalan, chap ovoqdan o'ngga hamla).

Tayanishlar: yelkalar tayanch nuqtasidan yuqori bo'lgan

holatlar. Tayanishning quyidagi turlari bor: cho'qqayib rayanish,

o'ng tizzaga tayanish, o'ng tizza bilan chap qo'lga tayanish va chap

tizza bilan o'ng qo'lga tayanish, tik bukilib tayanish, bilaklarga

tayanib yotish, orqadan tayanib yotish va boshqalar.

Qo‘I va oyoq harakatlari: harakatlar, baravar navbatma-navbat,

ketma-ket, shuningdek. o'ng qo'lni o'ng tomonga, chap qo'lni

chap tomonga yo'naltirish, uning teskarisi, parallel, simmetrik va

nosimmetrik bo'lishi mumkin. Ular asosiy va oraliq tekislikdagi

qo'llarni bukmay va bukib bajariladi, qo'llar bukilganda atamaga

≪bukish≫ so'zi qo'shiladi. Masalan, qo'llarni bukib orqaga uzatish

va shu kabilar. Oyoqlarni bukishda ham shu atama ishlatiladi.

Masalan, o'ng oyoqni bukish, o'ng oyoqni bukib oldinga uzatish,

o'ng oyoqni bukib orqaga uzatish, o'ng oyoqni yon tomonga bukish,

o'ng oyoqni bukib tizzani bir tomonga uzatish.

Qo'Harning dastlabki holati: qo'llar belda, velkalarda, bosh

ortida, ko'krak oldida, chalishtirilgan holda orqada va boshqalar.

Doira: qo'l, oyoq, boshni aylana bo'ylab harakatlantirish,

shuningdek, oyoqlarni gimnastik vositalar tepasidan aylantirish.

Engashish: gavdanl bukishni anglatadigan atama. Engashishning

quyidagi turlari bor: to'la engashish, kerishib engashish, yarimengashish,

pastlatib oldinga engashish, orqaga engashib yerga yetish,

oyoqlarni keng ochib engashish, quchoqlab engashish.

Muvozanat — shug'ullanuvchining bir oyoqda turgan, shuningdek,

osilib yoki tayanib turgandagi yotiq holati. Muvozanatning

quyidagi turlari farqlanadi: o'ng oyoqda, engashib muvozanat

saqlash, yonlama, ortki, orqaga engashib, frontai, oyoqni ushlab,

oyoqlarni yonga yozgan holda muvozanat saqlash.

Gimnastika vositalari bilan bajariladigan rnashqlarga nom

berishda vositaning holati, o'tiladigan yo'l asosiy bclgi bo'lib

hisoblanadi.

Qo'llarni prujinusimon harakatlantirish — barcha bo'g'inlarni

baravariga bukib, prujinasimon vaxlit harakat qilish turli yo'nalishlarda

bajariladi.

Tolqinsimon — do'ngsimon yarimcho'qqayishdan boshlanadigan,

bo‘g‘inlarning ketma-ket biri yoziladigan, ikkinchisi bukilishidan

iborat murakkab yaxlit harakat.To'lqinsimon harakatning

quyidagi turlari bor: oldinga qarab to'lqinsimon, o ‘ng va chap

tomonga to'lqinsimon harakatlar.

Mashqlarni yozish qoidalari va shakllari

Gimnast ika mashqlarining qisqa va aniq yozilishi ularni

tushunishda katta ahamiyatga ega. Belgilangan maqsadga qarab, u

yoki bu yozish shakllari qo'llanila di, umumlashtir iladi, aniq

(atamalogik), qisqartirish yoki chizma shakllari yoziladi.