|
"Мен ҳақиқийман", "Мен идеалман", бу тасвирларни таққослаш ва таққослаш натижасига ўз-ўзини муносабати. Ўз-ўзини ҳурмат қилиш - тартибга солиш функциясини бажарадиган ўз-ўзини англашнинг рефлексли компоненти; бу шахснинг реал ва идеал "мен" образларини солиштириш натижаларига муносабатидир.
Университет талабаларининг таълим муваффақияти концепцияси.
Педагогиканинг энг долзарб муаммоларидан бири бу ўқув самарадорлиги бўлиб, бу мутахассисларга қўйиладиган талабларнинг ортиши билан боғлиқ бўлиб, технология ривожланишининг юқори суръатлари, катта маълумотлар оқими ва шунинг учун махсус билимларнинг сифатини ошириш чораларини кўриш зарурати билан боғлиқ.
Ўқитиш ва шунга мос равишда ўқувчиларнинг таълим муваффақиятини ошириш, замон билан ҳамнафас одимлаш, замонавий педогогик технологиялардан кенг фойдаланиш тезкор даврнинг ўта муҳим талабларидан бири ҳисобланади. Ушбу муаммо ўрганилган, аммо ҳали ҳам таълимнинг қизғин баҳс-мунозаралар мавзуси бўлиб қолмоқда ва ўқув ютуқларини таъминлаш ва академик муваффақиятсизликнинг олдини олишда етакчи омилларни аниқлаш жиҳати бўйича мутлақо қарама-қарши нуқтаи назарларнинг қарама-қаршилик соҳаларини назардан четда қолдирмаслик лозим. Ҳозирги вақтда таълим соҳаси ушбу муаммони ўрганишга бўлган эҳтиёжни сезмоқда ва Давлатимизнинг мувоффақиятга элтувчи тезкор дастурларга талаби ҳам айнан шу каби илмий тадқиқот дастурларидан иборат.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “ Ma’naviy – ma’rifiy ishlar samardorligini oshirish va sohani rivojlantirishni yangi bosqichga ko’tarish to’g’risida” gi PQ-3160-sonli qarori.
2. Karimov.I.A. “Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch” Toshkent: “Ma’naviyat, 2008, 123-b
3. Nishonova Z.T. Psixologik xizmat. Toshkent. TDPU,2006.128
OLIY TA’LIMDA PSIXOLOGIK XIZMATNING E’TIBORLI ASPEKTLAKRI
Axmedov B.T.
TerDU PI Psixologiya kafedrasi katta o‘qituvchisi
Melimurodov Davron
Pedagogika va psixologiya ta’lim yo’nalishi 1-kurs talabasi
Rus tadqiqotchisi A.N.Leontiev o‘zining, “XXI asr – bu psixologiya asri bo‘ladi” deb bashorat qilganda mutloq haq bo‘lganini bugungi globallashuv davrining o‘ziga xos noturg‘un psixologik ehtiyojlarni keltirib chiqarayotganiligi kabi muhim xodisalar bilan asoslasak to‘g‘ri yondoshuv bo‘ladi.
Binobarin, psixologik xizmat mana shunday tez sur’atlar bilan rivojlanmoqda-ki uning tarmoqlarini inson ijtimoiylashuvning turli sohalarida uchratish mumkin.
Biroq shunday bo‘lsada, uning salohiyati ko‘proq ta’limning (umumiy, o‘rta va oliy kasbiy) bosqichlarida qo‘llaniladi.
Bugungi ijtimoiylashuv makoni amaliyotchi psixolog shaxsidan nafaqat psixologik xizmat ko‘rsatishning turli hil ko‘rinishlari balki zamonaviy oliy ta’lim muassasasining bitiruvchisi sifatida professionallikni talab qiladi. Bu esa o‘z o‘rnida mutaxassisdan bilim, bilish bo‘yicha maxsus qobiliyat va shaxsiy xususiyatlar bilan birgalikda professional xulq, yangi ma’lumotlarni mustaqil
izlash va o‘zlashtirish qobiliyatlari bilan birgalikda nostandart vaziyatlarda tegishli qarorlar qabul qilaolish ko‘nikmasini ham talab qiladi. Ma’lumki Oliy ta’lim muassasasi, ta’lim tizimining zaruriy tarkibiy qismi xisoblanadi. Yetuk mutaxassisni ta’minlashga yaxlit yondashuv shartlari faoliyatining maqsadi psixologik va pedagogik jixatdan malaka oshirish jarayonini ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash talabalarning malakasini oshirish jarayonini texnik ta’minlash ta’limning barcha darajalarida o‘zlarining kasbiy mahoratini oshirish oliy ta’limning bosqichli tizimiga o‘tishni hisobga olgan holda amalga oshadi. Shunga ko‘ra, psixolog ish faoliyatining asosiy yo‘nalishlari quyidagilar etib belgilanadi:
talabalarni kasbga yo‘naltirishda yordam ko‘rsatish;
psixologik tadqiqot va monitoring;
tuzatuvchi va rivojlantiruvchi faoliyat;
maslahat berish;
pedagogik jarayonni psixologik-pedagogik ta’minlash va
talabalarning o‘z-o‘zini rivojlantirish;
ta’lim;
tadqiqot faoliyati kabilarni amalga oshirishlari nazarda tutiladi.
Psixolog o‘zining psixologik xizmati tuzilmasida faoliyat yuritish chog‘ida o‘z o‘rganish ob’ektlariga nisbatan fakultet va institut ishchi xodimlari kesimida ish yuritishi mumkin. Bu kabi jarayonda jamoani o‘rganish uchun imkoniyatli vaziyatlar bo‘ladi.
Shuningdek, psixolog o‘z kasbiy jarayonini amalga oshirish davomida psixologik yordam ko‘rsatish uchun o‘z faoliyatini belgilash, xodimlar ustida psixologik ishlarni amalga oshirish, talabalarning universitetga kirish va yangi jarayonga moslashish kabi jarayonlarni ham nazorat qiladi. U o‘z kasbiy faoliyatining davomi sifatida kasbga yo‘naltirish bo‘yicha xududiy umumta’lim maktablari o‘quvchilari bilan axborot-ma’rifiy uchrashuvlar o‘tkazadi kasbiy moslashish treninglarini o‘tkazadi.
Belgilangan vazifalardan kelib chiqib, asosiy yo‘nalishlardan biri sifatida faoliyatni diagnostika qilish muhimligi to‘g‘risida to‘xtalish mumkin.
O‘qishning 4 yillik davri mobaynida talaba shaxsini o‘rganish, uning individual psixologik xususiyatlarni aniqlash, shaxsiy moyillik, motivatsion yo‘nalishi va kelajakdagi kasbiy faoliyati, salohiyati to‘g‘rida ma’lumotlarni o‘rganish;
O‘quv jarayoni natijasiga ko‘ra kasbiy o‘zini-o‘zi belgilashdagi imkoniyatlar, kadrlar tayyorlashning raqobatbardoshligi va ayrim xollarda ta’lim va rivojlanishdagi salbiy xolatlarni aniqlash;
Bitiruvchi (bakalavr) mutaxassisning psixologik tayyorgarligini o‘rganish;
Talabalar guruhidagi shaxslararo munosabatlarni va ijtimoiy-psixologik iqlimni baholash;
Bitiruvchilarning kasbiy va shaxsiy moslashuvchanlik sifatlari to‘g‘risida ish beruvchi tashkilotlarning fikrlarini monitoring qilish;
Psixologning psixologik konsultatsiya faoliyati individual, guruhiy tarzda tashkil etilishini nazorat qilish;
U o‘zining tadqiqot ob’ekti sifatida o‘qituvchilar va talabalar jamoasini jalb eta olishi kabilarni o‘z ichiga qamrab oladi.
Psixolog o‘z faoliyati davomida talabalar tomonidan mutaxassisga beradigan savollari sifatida quyidagilarni farqlaydi:
Insonning o‘zini-o‘zi bilishi yo‘lidagi harakatlar ketma-ketligi xususida;
Shaxslararo munosabatlarda muammolarni kamaytirishga erishish yo‘lidagi psixologik imkoniyatlar;
O‘qish va o‘zlashtirishdagi shaxsiy qiyinchiliklarni bartaraf etish yo‘llari to‘g‘risidagi savollar bilan murojaat qilishadi.
Shuni ta’kidlash kerakki, psixologlar muntazam ravishda tashkil etadigan va amalga oshiradigan ishlarni nazorat qilishi lozim.
talabalar bilan ishlashni yaxshilash uchun kuratorlar ishtirokidagi tadbirlar ta’sirchanligiga erishish;
– kuratorlik soatlari, talabalar bilan “Psixologik yashash xonalari”ning tashkil etilishiga e’tiborli bo‘lishi;
yotoqxonalarda yashaydigan talabalar uchun "Faol psixologik treninglar, seminar"lar tashkil etish;
kasbning xususiyatlari, shaxsiy va kasbiy fazilatlarning shakillanayotganini nazorat qilib borish;
- motivatsion va qadriyatlar yo‘nalishini rivojlantirishga yordam berish asosida kelajakdagi kasbiy faoliyat egasi sifatida ongli munosabatni shakllantirish va qo‘llab-quvvatlash kabi ishlarga e’tiborli bo‘lishi lozim.
Psixologi bu kabi ishlarni amalga oshirish chog‘ida nafaqat o‘zining kasbiy yo‘nalishlari uchun balki, talabalarni kelgusi mutaxassis sifatida shakllanishida ham o‘z o‘rniga ekanligini ta’kidlab o‘tmoqchimiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |
