4-ma’ruza: Mavzu: iva va va guruh elementlari ning xossalari

Grafitni sun’iy yo’l bilan olish uchun koks va qumdan tayyorlangan bo’tqasimon aralashma elektr pechda 1-2 sutka davomida kuydiriladi.

• Grafitni sun’iy yo’l bilan olish uchun koks va qumdan tayyorlangan bo’tqasimon aralashma elektr pechda 1-2 sutka davomida kuydiriladi.
• Karbin- uglerodning yarim o’tkazgich xossaga ega bo’lgan barqaror shakl o’zgarishi. To’g’ri chiziqli zanjirlardan iborat polimer modda. U 20000C dan yuqori haroratlardagina grafitga aylanadi. Karbin qora tusli kukun(zichligi 1.9-2 g/sm 3); u geksagonal panjarada kristallanadi. Karbin tarkibida har bir uglerod atomi o’ziga qo’shni uglerod atomi bilan σ- va π-bog’lanishlar orqali birikadi.

Kimyoviy xossalari: Uglerodning barcha allotropik shakl o’zgarishlari kimyoviy jihatdan ancha chidamli va inert moddalardir.

• Kimyoviy xossalari: Uglerodning barcha allotropik shakl o’zgarishlari kimyoviy jihatdan ancha chidamli va inert moddalardir.
• Ammo germaniy, qalay, qo’rg’oshinlarda ikki valentli birikmalarning barqarorligi qo’rg’oshin Pb ga tomon ortib boradi. Germaniyning birikmalarida kislotalilik ham asoslilik ham xossalari namoyon bo’ladi,ammo ikki valentli birikmalarining kislotalilik xossalari nihoyatda kuchsizdir. Ikki valentli va 4 valentli qalay birikmalarining barqarorligi taxminan tengdir.To’rt valentli qalay birikmalarida kislotalilik xossalari ustun bo’lsa,uning ikki valentli birikmalarida esa amfoterlik xossalari bor.

Ikki valentli qo’rg’oshin birikmalari ko’proq uchraydi va ular barqarordir.To’rt valentli qo’rg’oshin birikmalari esa kuchsiz kislota xossalari,ikki valentli qo’rg’oshin birikmalarida esa asos xossalari bor.

• Ikki valentli qo’rg’oshin birikmalari ko’proq uchraydi va ular barqarordir.To’rt valentli qo’rg’oshin birikmalari esa kuchsiz kislota xossalari,ikki valentli qo’rg’oshin birikmalarida esa asos xossalari bor.
• Demak, germaniydan qo’rg’oshinga o’tgan sari,ya’ni bu elementlarning atom radiusi kattalashgan sari,metallmaslik xossalari kamayib,metallic xossalari ortib boradi.Bu qonuniyatni ularning faqat kimyoviy xossalarida emas balki fizik xossalarida ham aniq ko’ramiz. Masalan,bu elementlarning qattiqligi va mo’rtligi qo’rg’oshinga tomon kamayadi. Germaniy birmuncha mo’rt, qo’rg’oshin esa bir muncha yassilanuvchi metalldir.