4-ma’ruza: Mavzu: iva va va guruh elementlari ning xossalari

4-ma’ruza: Mavzu: IVA va VA guruh elementlari ning xossalari

Reja:

• Reja:
• 1. IVA guruh elementlarining xossalari
• 2.VA guruh elementlarining xossalari

IVA guruh elementlarining xossalari.

IVA guruh elementlarining xossalari.

IVA guruh elementlaridan uglerod va kremniy metallmas, qo’rg’oshin va qalay metalldir. Bu ikki metall va ikki metallmas orasida turgan germaniy sof metall hisoblansada u amfoter xossaga ega, uning asos xossalari bilan kislota xossalari o’zaro teng deyish mumkin.Bu guruh elementlarining sirtqi qavatida 4 tadan electron bor.Bu elementlar o’z birikmalarida 2 va 4 valentli bo’ladi. C va Si ning eng ko’p va eng barqaror birikmasi ularning 4 valentli birikmasidir.

Davriy sistemaning IV guruhi ham 2 guruhchadan iborat: asosiy guruhchaga uglerod-C, kremniy-Si, germaniy-Ge, qalay- Sn va qo’rg’oshin-Pb kiradi; qo’shimcha guruhchasi titan Ti, sirkoniy-Zr va gafniy-Hf tashkil etadi.

• Davriy sistemaning IV guruhi ham 2 guruhchadan iborat: asosiy guruhchaga uglerod-C, kremniy-Si, germaniy-Ge, qalay- Sn va qo’rg’oshin-Pb kiradi; qo’shimcha guruhchasi titan Ti, sirkoniy-Zr va gafniy-Hf tashkil etadi.
• Uglerod-davriy jadvalda 6-o’rinda joylashgan U 3 xil allotropic shakl o’zgarishlariga ega: olmos, grafit va karbin. Olmos-rangsiz, tiniq qattiq jism. U yorug’lik nurini kuchli ravishda sindiradi. Olmosning massasi karatlar bilan o’lchanadi. 1 karat 0.2 g ga yaqin keladi.

Tiniq olmoslarni silliqlab, “brilliantlar” tayyorlanadi.Olmos uglerodning mustahkamligi kamroq turi bo’lib, u hatto yuqori temperaturada ham nihoyatda sekinlik bilan grafitga aylanadi. Yuz yillar davomida ham olmosda hech qanday o’zgarish ro’y bermaydi.

• Tiniq olmoslarni silliqlab, “brilliantlar” tayyorlanadi.Olmos uglerodning mustahkamligi kamroq turi bo’lib, u hatto yuqori temperaturada ham nihoyatda sekinlik bilan grafitga aylanadi. Yuz yillar davomida ham olmosda hech qanday o’zgarish ro’y bermaydi.
• Grafit-kulrang tusli qattiq modda bo’lib, qo’l bilan ushlaganda yog’li buyum kabi seziladi. Grafit so’zi “grafo”-yozaman degan so’zdan kelib chiqqan. Grafitdan elektrodlar, metallar suyuqlantirish uchun tigellar tayyorlanadi. Grafit Surkov moylari, qora bo’yoqlar tayyorlashda ham ishlatiladi.