4-lekciya tema

R, L hám C elementlerdi parallel jalǵanǵan elektr shınjıri

R, L hám C elementler parallel jalǵanǵan shınjırlarni analiz qılıwda ótkezgislikdan paydalanıw qolaylı esaplanadı. Ótkezgislikti úsh túrge ajıratıw múmkin. Bular:

Aktiv ótkezgislik

Reaktiv ótkezgislik .

bul jerde - Induktiv ótkezgislik, - Sıyımlılıq ótkezgislik

Tolıq ótkezgislik

R, L hám C elementler parallel jalǵanǵan shınjırga (6. 7-súwret) kernew berilsa onıń tásirinde shınjır tarmaqlarında toklar payda boladı.

R- Elementli tarmaqta i_R = I_mR sin t

L- Elementli tarmaqta i_L = I_mL sin( t - /2)

C- Elementli tarmaqta i_C = I_mC sin( t + /2)

4.17-súwret. R, L hám C elementler parallel jalǵanǵan daǵı elektr shınjıri sxeması hám toklardı vektor diagramması.

Soǵan uyqas halda tarmaqlar daǵı toklardıń haqıyqıy bahaları

I_R = U/ R = g U ; I_L = U/X_L = b_LU ; I_C = U/X_C = b_CU (6.11)

Ulıwma tokdiń haqıyqıy mánisi

I = U/ Z = Y U (6.12)

bul jerde Y = 1/ Z – Shınjırnıń tolıq ótkezgisligi

Bul shınjır ushın Kirxgofnıń birinshi nızamına tiykarınan

_i=iR+iL+iC (6.13)

Ol halda elementleri parallel jalǵanǵan shınjırdagi ulıwma tokdiń ózgeriwi:

Bul jerde faza jılısıw múyeshiniń belgisi shınjırdagi reaktiv ótkezgisliklardan qay-qaysısınıń úlkenligine baylanıslı.

Toklardı vektor diagrammasın qurǵanda baslanǵısh vektor retinde kernew vektorın qabıllaw qolay esaplanadı. 4. 17 c-súwretda toklar úshmuyesh qurılǵan bolıp, katetlar tokdiń IR aktiv hám IP reaktiv qurawshılarına teń, gipotеnuza esa I tolıq tokge teń. Tokdiń aktiv quraytuǵınsı faza tárepinen kernew menen uyqas túsedi.

Tokdiń reaktiv quraytuǵınsı I_P =I_L– I_C Faza tárepinen kernewdan /2 Múyeshka jıljıǵan. Eger I_L>I_C bolsa, I_P Tok kernewdan faza tárepinen /2 Múyeshka, tolıq tok  Múyeshka orqada qaladı (0  /2). Eger I_LC bolsa I_P kernewdan /2 Múyeshka, tolıq tok  múyeshka faza tárepten aldında keledi (-/2    0).

Toklar úshmuyeshten tómendegi munasábetler kelip shıǵadı.





I = (6.14)

(6.1) hám (6.2) larni (6.4) ga qoysaq

(6.15)

Sonday etip, shınjırnıń tolıq ótkezgisligi aktiv g hám reaktiv b=bL-bC ótkezgislikler kvadratlarınıń jıyındısınan kvadrat túbir alınǵanına teń.

R, L hám C elementler parallel jalǵanǵanda shınjırdagi tolıq tok (6. 11) hám (6. 15) tiykarınan

I = YU = U (6.16)

Toklar úshmúyeshlikgi táreplerin kernewga bólsek:

I_a / U = g;

I_p / U = b;

I / U = Y

Ótkezgislikler úshmúyeshliklerine iye bolamız (6.8-súwret).

6. 8-súwret. Ótkezgislikler úshmúyeshlikleri. a)B_LC b)B_L>B_C

Bunnan tómendegi munasábetlerdi alamız.

Shınjırnıń aktiv hám reaktiv quwatları:

;

,

Bólek táreplerdiń reaktiv quwatları

,

Shınjırnıń tolıq quwatı

.