|
4.2.
Подшипниклар
.
Подшипникларни одатда ускуналар билан
конструктив уйғунлашган корпусларда (ускуналарнинг асосий деталлари билан
)
ўрнатилади,
шунинг учун монтаж вақтида уларнинг фазодаги ҳолати уларнинг камайиб кетган
ўлчамлари орқали
аниқланади,
бу ўлчамлар
конструкция асосига қўйилган барча талабларга жавоб бериши керак. Подшипниклар ўқдошлиги уларнинг битта қурилмада йўниб
кенгайтириш ва умумий пойдеворда
алоҳида
турган корпусларни назорат шпилкаларида белгилаш орқали
таъмирланади.
Сирпаниш подшипниклари ва тебраниш подшипникларни монтаж қилиш
ва таъмирлаш усуллари бир
-
биридан фарқ
қилади.
Сирпаниш подшипниклари.
Сирпаниш подшипниклари
яхлит втулкалар,
олиб қўйиладиган пона
ёки сектор кўринишида
ясалади.
Яхлит втулкаларни уяларга буткул ишлов берилгандан сўнг
ёки ўрнатиб бўлгандан кейин ишлов берилиши инобатга олинади.
Уларни маҳкам
пресслаб ёки зич жойлаштирилади,
лекин тарангланмайди ва тўхтатгич билан
белгиланади.
Подшипникларнинг ишчи юзалари вақт
билан
емирилади. Емирилиши
бутун юза бўйлаб
бир текис
ёки тирналган ва чуқур
чизиқлар кўринишида бўлиши мумкин. Кейинги ҳолда
емирилишнинг сабаби етарли даражада бўлмаган ва сифатсиз мой суркаш
ёки
четдан ишқаланиши зонасига бошқа
предметларнинг тушиб қолиши ҳисобланади. Поналар жуда кучли емирилганда уларда мойлаш
ариқчалари ишлаб чиқарилади,
бу эса мой суркаш режимини бузилишига ва емирилишнинг интенсивлашувига олиб келади. Катта
кучланишларда
вкладиш
юзасига суртилган баббит қатламининг эриши юзага келиши мумкин.
4.5-
расм. Силжувчи подшипникларда тирқишларни текшириш.
1-
подшипник корпуси; 2
-
подшипник қопқоғи; 3
-
пона;
4-
баббит қуймаси;
5-
қўрғошинли сим; 6,7
-
қистирма.
Силжитувчи подшипникларни таъмирлаш технологияси уларнинг конструкцияларига улар тайёрланган материалга ва емирилиш
характерига боғлиқ
.
Кимё
ва нефтни қайта
ишлаш заводлари ускуналари учун чўяндан,
бронзадан,
баббитдан,
алюминийдан ва ич
қуймалар
ишлатилади.
Синган ва ҳаддан
ташқари емирилган подшипниклар,
шунингдек,
ёриқлари,
дарзлари бўлган подшипниклар таъмирлашга
мухтож ҳисобланади,
фақат
профилактик текширувлар қатъий
аниқ
муддатларда,
иш жараёнида подшипникнинг яроқсизлиги ҳақида
объектив белгилари аниқланмаса ҳам
ўтказилаверади.
Таъмирлаш ва тафтиш
ўтказиш
тартиби қуйидагича:
Подшипник корпуси ювилади ва қуритилади; мойни подшипник картеридан оқизиб
юборилади; корпус қопқоғини
ажратилгандан сўнг
,
валдан устки пона олиб қўйилади, кейин вал атрофида айлантириб
ички пона чиқарилади. Поналарнинг
ишчи
юзаларни диққат билан
кўриб чиқилади. Ишчи юзаларда тешиклар,
тирналган жойлар, дарзлар
ва маҳаллий
емирилишлар бўлмаслиги
керак. Поналарнинг ишчи юзаларининг цапфа
ёки вал бўйнига зич ўрнатилганлигини текшириш учун подшипник ажратгичидаги
ёнбош
зарарларни қараб
чиқилади
(4.5-
расм). Улар рухсат этилган чегаралардан ошмаслиги керак. Вал ва устки пона оралиғидаги тирқишларни
диаметри 2 мм
гача бўлган,
валнинг ташқи
ҳосил
қилувчиси бўйлаб
жойлаштирилган
қўрғошин
сим
ёрдамида ўлчанади. Подшипник
қопқоғини тортиб охиригача маҳкамлангандан сўнг
(корпус ва қопқоқ
орасидаги қистирмаларни ҳисобга олган ҳолда) деформацияланган
(эзилган) сим
қалинлигига
қараб
ҳақиқий тирқишни
аниқлаш осондир;
керакли тирқишни ажраткич
текислигида қистирма
қалинлигини
танлаш йўли билан
аниқланади. Подшипник қопқоғи
тортиб маҳкамлангандан сўнг
люфт катталиги вални эркин
айлантириш вақтида
мумкин қадар
кичик бўлиши керак. Подшипникларни қайта
тиклашнинг кўп усуллари бор бўлиб
,
кўпинча
металлаш, суюлтириб қоплаш
,
қуйиш, янги втулкани пресслаш усулари
қўлланилади
.
Металлаштириш учун пўлат, мис, алюминий
қўшилмаси
,
қўрғошин
ва латун
асосидаги
антифракцион қотишмалардан
фойдаланилади. Ичқуйма
ёки понани суюлтирилиб қоплашни
,
у қайси
материалдан тайёрланган бўлса
,
ўша материал билан
ўтказилади ва
чўян
пона (ич
қуйма)
нигина бронза билан
суюлтириб қопланади.
Амалда подшипникларни баббитдан
қуйиб
ишлаш кенг тарқалган. Қуйма
қуйишни
қўлда
ёки машина ёрдамида (марказдан
кочма усулда ва босим остида) бажарилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
