3 ЎҚув-услубий мажмуанинг таркибий тузилиши

 
9.2. Янги товарларни бозорга чиқариш ҳолатини таҳлил қилиш 

---

151 
Иқтисодчи олимлар ва амалиётчилар маркетинг фаолиятида стратегик қарор 
қабул қилиш учун ёрдами тегиши мумкин бўлган бир қатор моделлар ишлаб 
чиққанлар. Кўпгина базис стратегиялар бу моделлар билан боғлиқ. Модел аниқ бир 
вазиятдан келиб чиқиб танланади. Бу моделлардан баъзиларини кўриб чиқамиз.
«Маҳсулот-бозор» матрицаси (Ансофф матрицаси)
1
 . 
Бозорлар 
Маҳсулотлар 
Мавжуд бозорлар 
Янги бозорлар 
Мавжуд 
маҳсулотлар 
Бозорга янада чуқурроқ 
кириб бориш 
I 
Бозор 
чегараларини 
кенгайтириш 
II 
Янги 
маҳсулотлар 
Маҳсулотни 
такомиллаштириш 
 
 III 
 
 
Диверсификация 
IY
Ўсувчи бозор шароитида стратегияларни яратиш учун модель тақлиф этилади. 
Бошланғич нуқта корхонанинг ҳақиқий ва режадаги ривожланиши ўртасидаги фарқ 
ёки маржаси ҳисобланади. Бу корхона мақсадлари аввалги стратегиялар ёрдамида 
амалга оширилганини билдиради. Бу вазиятга ёки мақсадга ўзгартириш киритиш, ёки 
бошқа стратегик йўлларни қидириш лозим. Ўсувчи бозор шароитида мумкин бўлган 
стратегияларни 1966 йилда америкалик олим Игорь Ансофф «маҳсулот-бозор» деб 
аталадиган матрица ёрдамида тузган. Бу матрицанинг умумий кўриниши юқоридаги 
чизмада кўрсатилган.
Алоҳида муқобиллар билан боғлиқ бўлган хавф-хатар миқдори бир хил эмас. Бу 
синергетик 
таъсирларнинг 
камайиши 
натижасидир. 
Турли 
стратегиялар 
муваффақиятининг эҳтимоли (Hinterhuber-Thom, 1995 тадқиқотлари):
- эски маҳсулот эски бозорда 50%; 
- янги маҳсулот эски бозорда 33%; 
- эски маҳсулот янги бозорда 20%; 
- янги маҳсулот янги бозорда 5%. 
Алоҳида муқобиллар билан боғлиқ харажатлар (Aurich-Shroeder, 1996, эмпирик 
тадқиқотлари натижаси):
- бозорга ишлов бериш - базис; 
- маҳсулотни ривожлантириш - саккиз марта ошиқча харажат; 
- бозорни ривожлантириш - тўрт марта ошиқча харажат; 
- диверсификация - 12 ва 16 марта ошиқча харажат.