29 январь — антон павлович чехов туғилган кун

Soʻnggi soʻzlar
Bora-bora Chexovda sil kasalligi kuchayib, tuzalish uchun doimiy ravishda Yalta 
boʻyidagi uyda yashadi. 1901 yilning noyabrida u rafiqasiga shunday maktub bitdi: 
“Mening xonamda oddiy harorat +12 boʻlib, kamdan-kam holatda +13 ga koʻtariladi. 
Kaminga oʻt yoqib boʻlmaydi, chunki kamindan koʻzim ogʻriydi. 12 gradusda esa 
ishlash qiyin”.
Er-xotin bir necha oylab koʻrishmasdilar. Olga Leonardovna teatrda band boʻlar, 
Chexov esa vrachlar koʻrsatmasiga koʻra, Yaltada yashashga majbur edi. Ayriliq har 
ikkalasi uchun ham azob boʻldi. “Biz birga emas ekanmiz, bunga men va sen emas, 
balki menga bakteriya joylagan, senga esa sanʼatga muhabbatni jo qilgan shayton 
aybdor”, — deb xat yozdi Chexov rafiqasiga.
Klinikada adibning kasallik tarixini yuritgan davolovchi vrach Maksim Maslov yozib 
qoldirishicha, Chexov gimnaziyada oʻqigan davrida va talabaligida silning qorin pardasi 
yalligʻlanishi bilan kasallangan, biroq “koʻkrak suyagi toraygani”ni 10 yoshida his 
qilgan. 1884 yildan boshlab chap oʻpkadan qon ketishidan aziyat cheka boshlagan.
Ayrim tadqiqotchilar aytishlariga koʻra, yozuvchining hayotida Saxalinga sayohati hal 
qiluvchi rol oʻynagan. Oʻshanda loygarchilik boʻlib, nam kiyim va ivigan kigiz etik bilan 
otda minglab chaqirim yoʻl bosishga toʻgʻri kelgan. Chexovning oʻzi va yaqinlari ham 
kasallikni safar bilan bogʻlashgan. Sil kasalligi kuchayganining boshqa sababi esa 
adibning Yaltadan Moskvaga salomatlik uchun ob-havo nobop paytlarda borgani bilan 
izohlandi.
1904 yilning yozida Chexov Germaniyadagi kurortga yoʻl oldi. Ammo sogʻayib ketmadi, 
kasallik birdaniga zabtiga oldi.
Xotini Olga Leonardovnaning guvohlik berishicha, 1 iyuldan 2 iyulga oʻtar kechasi 
Chexov uyqudan uygʻonib, umrida birinchi marta shifokorga odam yuborishni 
soʻragan. Soʻng shampan keltirishlarini buyurgan. “Anton Pavlovich oʻtirdi va baland 
ovozda shifokorga nemis tilida “Ich strebe” dedi (u nemischani kam bilardi)”. Keyin 
esa talaba yoki xotiniga tushunarli boʻlishi uchun takrorladi: “Men oʻlyapman”. 
Shundan soʻng qadahni koʻtardi, rafiqasiga yuzlandi va hayratomuz tabassum bilan 
dedi: “Anchadan buyon shampan ichmagandim”. Chexov xotirjam alfozda shampanni 
oxirigacha sipqordi, chap yonboshi bilan yotdi va bir umrga mangu uyquga ketdi.