29-mavzu. Neoliberalizmning mohiyati va ahamiyati. Neoliberalizm konsepsiyasi F. Xayek va uning ijtimoiy-iqtisodiy

---

29-mavzu. Neoliberalizmning mohiyati va ahamiyati. 
1.Neoliberalizm konsepsiyasi 
2.F.Xayek va uning ijtimoiy-iqtisodiy 
g‘oyalari 
3.V.Oyken 
“iqtisodiy tizim” tiplari to‘g‘risida 
4.L.Erxardning iqtisodiy islohotlari 
5.Ijtimoiy bozor x
o‘jaligi konsepsiyasi 
6.Monetarizm konsepsiyasi va uning asosiy qoidalari 
7.Ayirboshlash tenglamasi 
8.Pulga b
o‘lgan talab va taklif 
9.Pul massasi va iqtisodiy siklar 
 
1.Neoliberalizm konsepsiyasi 
Neoliberalizm XX asrning 30-yillari keynschilikdan farqli ravishda iqtisodiyotni 
davlat tartiblashiga b
o‘lgan muammolarga mustaqil qarash tizimi sifatida kelib chiqdi. 
Neoliberalizm erkin raqobat, shaxsiy manfaatlardan kelib chiqqan yakka faoliyat 
ustunligi 
g‘oyasiga asoslangan nazariya. Yakka iqtisodiy faoliyatga bo‘lgan davlat 
aralashuvi cheklangan b
o‘lishi kerak. Agar keynschilik davlatning iqtisodiyotga faol 
aralashuv chora-tadbirlarini q
o‘llab-quvvatlasa, neoliberalizm esa davlatning passiv 
tartiblashi tarafdori hisoblanadi. 
Iqtisodiy fandagi zamonaviy oqimlarning biri sifatida neoliberalizmning kelib 
chiqishi A.Smit va D.Rikardo asarlarida shakllangan liberalizm iqtisodiy siyosatidan 
boshlanadi. 
Liberalizmning asosiy belgilari erkin raqobat davridagi tovarli iqtisodiyotning 
o‘ziga xosligini aks ettirgan. Liberalizm, iqtisodiy siyosat sifatida, erkin tadbirkorlik 
tizimini x
o‘jalikni tashkil etishning ancha qulay shakli deb qaragan. 
Erkin bozor mexanizmi iqtisodiy resurslarni optimal taqsimlash va foydalanishni 
ta
’minlaydigan yagona tartiblovchi mexanizm hisoblangan, davlat esa, ba’zi bir ijtimoiy 
munosabatlarni tartibga solib turuvchi kuch sifatida amal qilgan (A.Smit b
o‘yicha “tungi 
qorovul
”). 
XX asrning 30-yillarining 
o‘rtalariga kelib keyinschilikning rivojlanishi bilan 
iqtisodiy nazariyada va amaliyotda liberal y
o‘nalish inqirozi namoyon bo‘la boshladi. 
Uning natijasida: bir guruh iqtisodchilar 
o‘zlarining qarashlaridan voz kechgan holda 
keynschilikka q
o‘shilib ketdi va bu yangi ta’limotni ancha to‘g‘ri deb hisobladi; ikkinchi 
guruh iqtisodchilar bozor munosabatlarida davlatning xarakteri, 
o‘rni va roli to‘g‘risidagi 
o‘zlarining qarashlarini himoya qildi va ularni qayta o‘zgartirgan xolda neoliberalizm 
guruhini tashkil etdi. Keyinchalik iqtisodiy fanda neoliberal konsepsiyasining asosiy 
tamoyillari ishlab chiqildi va ularning amaliyotda amal qilishi k
o‘rsatib berildi, 
neoliberalizm oqimi va maktabi shakllantirildi, shuningdek, mazkur konsepsiyaning 
mohiyati va mazmuni t
o‘g‘risida bir butun tushunchalar yaratildi. 
Shunday qilib,