26- mavzu. Odam ekologiyasi. Odamning ekologik differensiatsiyalanishi

Vaziyatga doir masalalar.
1. 
Populatsiya a’ zolarida mushaklar massasi kam, asosiy va y o g ‘ 
almashinishi sust, oyoq-qo‘ llar nisbatan uzunligi aniqlandi. Sizning
www.ziyouz.com kurubxonasi

---

fik r in g iz c h a bu p op u la tsiy an i qanday adaptiv tipga k iritish
mumkin?
2. Tropik yoki o ‘ rta iqlim adaptiv tipiga mansub shaxslar arktika 
sharoitiga juda chidamsiz bo'lishadi. Buning sabablarini tushuntirib 
bering.
3. Surxondaryo viloyatida mashhur Dashnobod anorlari sifati 
keyingi yillarda tobora yomonlashib bormoqda, hayvonlarda har xil 
rivojlanish anomaliyalari k o'p roq kuzatilmoqda. Bu hodisalarni 
qanday ekologik o ‘ zgarishlar bilan tushuntirish mumkin?
4. „O zon teshiklari“ planetam izning b a ’ zi joylarida tobora 
kengayib bormoqda. Uning insonlar salomatligiga qanday ta’ sirlarini 
bilasiz? Javoblaringizni isbotlashga harakat qiling.
5. Shahar aholisi o'rtasida asab, ruhiy kasalliklar, bolalar orasida 
raxit kasalliklari qishloq aholisiga qaraganda ancha ko‘ proq uchrashi 
sabablarini tushuntirib bera olasizmi?
Test topshiriqlari.
1. Odam ekologiyasi nimani o ‘ rganadi?
A . Organizmdan yuqori sistemalar tuzilishini va funksiyalarini.
B. Odam organizmi m orfo-funksional xususiyatlarini. D. Kasallik 
yuzaga chiqishida irsiy omillar va muhit rolini. E. Odam jamiyati 
va atrof-muhitning o'zaro ta’ siri qonuniyatlarini. F. Odam sog'ligiga 
atrof-m uhit ta’ sirini.
2. Qanday odamlarda suyak-mushak sistemasi kuchli rivojlanishi, 
energiya almashinuvi yuqoriligi kuzatiladi?
A . Arktika adaptiv tipiga mansub. B. Tropik adaptiv tipiga 
mansub. D. T og‘ adaptiv tipiga mansub. E. Cho‘ l-sahro adaptiv 
tipiga mansub. F. Subtropik adaptiv tipiga mansub.
3. Odamlarning ekotiplari hisoblanadi:
A . X o ‘ jalik-madaniy tiplar. B. Adaptiv tiplar. D. Ijtimoiy tiplar.
E. Biologik tiplar. F. K onform ist tiplar.
4. Qanday odamlarda bo'yning novchaligi, mushak massasi 
kamayishi, asosiy almashinishi sustligi kuzatiladi?
A . 
Arktika adaptiv tipiga mansub. B. Tropik adaptiv tipiga 
mansub. D. T og‘ adaptiv tipiga mansub. E. Cho‘ l-sahro adaptiv 
tipiga mansub. F. Subtropik adaptiv tipiga mansub.
5. Genetik monitoring nima?
A . Molekular genetika usuli. B. Muhit omillarining mutagen
www.ziyouz.com kurubxonasi

---

ta’sirini o ‘ rganish. D. Insonlar populatsiyalarida genetik jarayonlarni 
kuzatish. E. A va В javoblar to ‘ g ‘ ri. F. В va D javoblar to ‘ g ‘ ri.
6. Qanday adaptiv tlpda qonning kislorod sig'im i ortishi, 
eritrotsitoz kuzatiladi?
A . Arktik adaptiv tipda. B. Tropik adaptiv tipda. D. T og‘ adaptiv 
tipda. E. Dasht adaptiv tipda. F. Subtropik adaptiv tipda.
7. Odam yashash muhitining asosiy ko‘ rsatkichlari:
A . Insonlarning hayot tarzi. B. Kasalliklar strukturasi. D. Sog‘ - 
liq ko‘ rsatkichlari. E. To‘ g ‘ ri javob berilmagan. F. Hamma javoblar 
bir-birini to'ldiradi.
8. X o ‘jalik-madaniy tiplar:
A . Bir xil tabiiy sharoitlarda yashaydigan shaxslar yig'indisi.
B. Bir xil ijtimoiy-iqtisodiy darajada b o‘ lgan shaxslar y ig ‘ indisi. 
D. Iqlim, biologik, alimentar, geokimyoviy omillar ta’ sirida shakllangan 
reaksiya normasiga ega shaxslar majmuasi. E. Hamma javoblar to‘ g ‘ ri.
F. A va В javoblar to ‘ g ‘ ri.
9. Adaptiv tiplar:
A . Bir xil tabiiy sharoitlarda yashaydigan shaxslar yig 'in d isi.
B. Bir xil ijtim oiy-iqtisodiy darajada b o ‘ lgan shaxslar y ig ‘ indisi. 
D. Iqlim , b io lo g ik , alim entar, g eok im y ov iy om illa r ta ’ sirid a 
shakllangan reaksiya normasi ega shaxslar majmuasi. E. Hamma 
javoblar to ‘ g ‘ ri. F. Hamma javoblar n oto‘ g ‘ ri.
10. Adaptiv tiplar kelib chiqishining asosiy zaxirasi va zamini: 
A . Irsiyat. B. 0 ‘ zgaruvchanlik. D. Muhit omillari. E. A va В
javoblar to‘ g ‘ ri. F. A va D javoblar to ‘ g ‘ ri.
www.ziyouz.com kurubxonasi