2. Mehnat bozori, mehnat taklifi va mehnatga bo’lgan talab

13-rasm. Minimal ish haqi va bandlik.
Minimal ish haqi o`rnatilmaganda ishchilarning bandlik darajasi va ish haqi mu-vozanat holat ( E nuqta) orqali aniqlanadi. Muvozanat holatda ish bilan L<sub>e</sub> ishchi band bo`ladi va u W_e miqdorda ish haqi oladi.
Minimal ish haqini muvozanat ish haqidan yuqori qilib belgilanishi W_min  W_e , ish bilan band bo`lgan ishchilar sonini L_M gacha qisqartiradi (Nima uchun deganda, firma bunday narxda kamroq ishchi yollaydi). H nuqta nоrasmiy mehnat bozorini ifo-dalaydi, W_H nоrasmiy bozordagi ish haqi.
Monopolistik mehnat bozori. Amalda kasaba uyushmalarini monopolist deb qa-rash mumkin. Ular ishchilarga o’z ta’sirini o’tkazib, mehnat taklifini qisqartirib, ish ha-qini oshirishga harakat qiladilar.
Faraz qilaylik, kasaba uyushmalari sof monopolist. Ushbu holat 14- rasmda kel-tirilgan.

14-rasm. Sof monopol mehnat bozorida monopolistning ish haqiga va
bandlikka ta’siri.
Raqobatlashgan mehnat bozorida muvozanat E nuqtada o`rnatiladi va L<sub>e</sub> ishchi ish bilan ta`minlanib, W_e ish haqi oladi. Mehnat bozorida kasaba uyushmasi monopol hoki-miyatga ega bo`lganligi uchun, u band bo`lgan ishchilar sonini L_e dan L_M ga qisqartirib, ish haqini W_e dan W_M ga oshirishi mumkin. Ishchilar oladigan al`ternativ foyda (iqtiso-diy renta) ANMW<sub>M</sub> to`rtburchak yuziga teng.
Mehnat bozoridagi ikki tomonlama monopoliya. Bunday bozorda monopsonist firmaga ishchi kuchini taklif qiluvchi monopolist (kasaba uyushmasi) turadi.
Ikki tomonlama monopolistik bozordagi holat quyidagi 15-rasmda ko’rsatilgan.