2. Mehnat bozori, mehnat taklifi va mehnatga bo’lgan talab

1-rasm. Chekli mehnat daromadliligi grafigi

I chiziq raqobatlashgan iste’mol bozoridagi firmaning chizig`i (bu yerda firma mo-nopol hokimiyatga ega emas). II chiziq iste’mol bozorida monopol hokimiyatga ega bo’lgan firmaning chizig`i. Monopol hokimiyatga ega bo’lgan firma ko’proq mahsulot sotish uchun tovar narxini tushirishi mumkin. Natijada bo’ladi va ishlab chiqarish hajmi oshishi bilan kamayib boradi. Demak, va chiziqlari pastga yotiq bo’lgani uchun chizig`i pastga tomon yotiq bo’ladi. Agar biz monopol hokimiyatga ega bo’lgan firmaning meh-natni chekli daromadliligini monopol bo’lmagan firmaning mehnatni chekli daromadli-ligi bilan solishtirsak MRP^M_L  MP_L MR MP_L  P  MRP^P_L

bu yerda MRP^M_L - monopol hokimiyatga ega bo’lgan firmaning mehnatini chekli daromadliligi;
MRP^P_L - monopol hokimiyatga ega bo’lmagan raqobatlashuvchi firmaning mehnatini chekli daromadliligi.
Bundan kelib chiqadiki, har qanday ish haqida iste’mol bozorida monopol hokimi-yatga ega bo’lgan firma, monopol hokimiyatga ega bo’lmagan firmaga nisbatan kamroq ishchi yollaydi.
Mehnatni chekli daromadliligi dan ishchilarni yollashda foydalanishi mumkin. Agar firma o’z foydasini maksimallashtiradigan bo’lsa,u ishchilarni yollashni mehnatni chek-li daromadliligi ish haqiga teng bo’lgunga qadar davom ettiradi.
MRP_L = W (3)
bu yerda W - ish haqi.
Agar MRP_L  W bo’lsa, firma qo’shimcha ishchi kuchini yollab, o’z foydasini oshi-rishi mumkin.
Ushbu shart quyidagi 12.2-rasmda ifodalangan.

2-rasm. Raqobatlashgan mehnat bozorida mehnat narxining uning
miqdoridan bog`liqligi.

Mehnatga bo’lgan talab chizig`i bilan ustma-ust tushadi. talab chizig`iga ko’ra, meh-nat narxi pasaygan sari unga bo’lgan talab ham ortib boradi va aksincha.