2. Mehnat bozori, mehnat taklifi va mehnatga bo’lgan talab

Ssuda foizi - kapital egasiga uning kapitalidan ma’lum muddat oralig`ida foyda-langanligi uchun to’lanadigan narxdir.
Kapitaldan foydalanishni tahlil qilganda bugun sarflangan mablag`ni kelajakda sarf-lanadigan mablag` bilan taqqoslash yoki bugun olinadigan daromad bilan kelajakda oli-nadigan daromadni taqqoslash muhim ahamiyatga egadir. Bu yerda vaqt omilini e’tibor-ga olish kerak bo’ladi. Bugungi sarflangan bir so’m bir yildan keyin sarflanadigan bir so’mga teng emas. Bularni bir-biriga tenglashtirish uchun, avval ularni bir vaqtga kelti-rish zarur bo’ladi. Turli xil yillardagi xarajatlarni yoki daromadlarni bir yilga keltirishda diskont ko’paytiruvchisidan foydalaniladi.
Xarajat va daromadlarni bir xil boshlang`ich vaqtga keltirish hisob-kitoblariga dis-kontirlash deyiladi. Bunday hisob-kitoblar investitsiya loyihalarini baholashda keng qo’llaniladi. Investitsiyalarni tahlil qilganda yillar davomida bo’ladigan xarajatlar bilan loyihadan olinidigan daromadlarni solishtirishga to’g`ri keladi. Kelajakda olinadigan daromadning nafi bugungi kunda olinadigan daromad nafidan kichik bo’ladi. Nima uchun deganda, joriy daromadga (ya’ni, bugungi kundagi daromadga) kelajakda foiz bo’yicha qo’shimcha daromad olish mumkin.
Loyihalarni tahlil qilishda loyiha qiymatini aniqlash uchun bugungi kunda qo’yil-gan kapital mablag`lar bilan loyiha amalga oshirilgandan keyin olinadigan daromadlarni solishtirish zarur bo’ladi. Buning uchun joriy xarajatni va kelajakda olinadigan daro-madni hisob-kitob qilish kerak.

Takrorlash va muhokama uchun savollar

1. Mehnat bozoridagi talab va taklifning o’ziga xos xususiyati nimada?
2. Mehnatning chekli daromadliligi deganda nimani tushunasiz?
3. Ishchi kuchiga talab bilan ish haqi o’rtasidagi bog’liqlikni tushuntirib bering
4. Ish haqi o’sishining dam olish vaqti bilan ishlash vaqti o’rtasidagi nisbatga ta’sirini tushuntirib bering.
5. Minimal ish haqining o’rnatilishi.