2-мавзу. ?рта Осие инсоният цивилизациясининг


-Tema. Ekonomikalıqreformalar, jekemenshiktińqáliplesiwi. Ózbekstandabazarmúnásibetlerinińrawajlanıwı



Download 225,73 Kb.
bet9/18
Sana23.02.2022
Hajmi225,73 Kb.
#151542
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   18
Bog'liq
Ózb eń jańa tar lekciya 30-saat (2)121-122 -гр

7-Tema. Ekonomikalıqreformalar, jekemenshiktińqáliplesiwi. Ózbekstandabazarmúnásibetlerinińrawajlanıwı


Jobası:
1.ÓzbekstanRespublikasındabazarmúnásibetlerinińqáliplesiwi, onıńbaǵdarları, basqıshlarıhámózgeshelikleriEkonomikalıqreformalardıńbesprincipinámelgeasırıwmexanizmi.
2.Bazarinfradúzilmesinińqáliplesiwi, awılxojalıǵıhámsanaattarawındaǵıreformalar.
3.Makroekonomikalıqturaqlılıqqaerisiw. Mámleketekonomikasınıńmodernizaciyahámdiversifikaciyaetiliwi, bank-finanshámsalıqsistemasındaǵıreformalar.


Ádebiyatlar:
1.Левитин Л. Ўзбекистон туб бурилиш палласида. - Тошкент: Ўзбекистон, 2005.
2.Мустақил Ўзбекистон тарихи. Масъул муҳаррир А.Сабиров. - Тошкент: Академия, 2013.
3.Новейшая история Узбекистана. Руководителъ проекта и редактор: М.А.Рахимов. - Тошкент: Адабиёт учқунлари, 2018.
4.Эркаев А. Ўзбекистон йўли. - Тошкент: Маънавият, 2011.
5.Ўлмасов А., Вахобов А. Иқтисодиёт назарияси. - Тошкент: Шарқ, 2006.

Elimizǵárezsizlikkeeriskennenkeyin, rawajlanıwdıńqaysıjolınanbarıwı,milliyekonomikanırawajlandırıwdaqaysıprinciplergetayanadısıyaqlıbirqaraǵandajúzekikóringenmenen, leykinjúdáquramalımashqalanısheshiwgetuwrakeldi.MámleketimizdińbirinshiPrezidentiIslamKarimovbundayekonomikalıq, jámiyetlik-siyasiymashqalalardısheshiwgeqaratılǵanÓzbekstannıńkeleshekrawajlanıwınbelgilepbergenbesprinciptiortaǵatasladı. Bulhaqkındadáslep 1992 jılı «Ózbekstannıńózjańalanıwhámrawajlanıwjolı» depatalǵanmiynetindepikirjúritilgenedi. Sońınan1993 jılıjáriyalanǵan «Ózbekstan – bazarmúnásibetlerineotiwdińózinetánjolı» shıǵarmasındatúpkilikliekonomikalıqreformalardıámelgeasırıwdıńbespirncipintereńhámhártáreplemetiykarlapberdi.


Ekonomikanıideologiyadogmalarınanazatetiw, mámleketbasreformatorekenligi,turmıstıńbarlıqtarawlarındanızamústinligintámiyinlewlazımlıǵı, kúshlisociallıqsiyasatjúrgiziw,bazarmúnásibetlerinebasqıshpa-basqıshótiwzárúrligi«ózbekmodelideptánalınǵanrawajlanıwjolınıńózeginkuraydı.
Bazarmúnásibetlerineotiwboyınshaqabıletilgenhujjetlerdińkópshiligibulprinciplergetiykarlanǵanyamasaolardırawajlandırıwǵayaǵnıyturmısqaengiziwgebaǵıshlanǵan. Bulqaǵıydalardıńqánshellidurısekenliginturmıstıńtolıqtastıyıqladı. Rawajlanıwdıń«ózbekmodeli»hámonıńtiykarǵıprincipleribazarmúnásibeterinetayanǵanǵárezsiz, milliyekonomikanıjúzegeshıǵarıwǵahámekonomikalıqósiwsıyaqlıizbe-izalıpbarılǵanháreketlerineimkaniyatjaratıpberdi. Óytkeniiolmámleketimizdejańa, burınǵıdanparıqqılatuǵınjámiyetlik-ekonomikalıqsistemanıpaydaetiwdinózinetánbaǵdarlamasıedi. Bulqaǵıydalarjańalanıwhámrawajlanıwjolıntańlaǵanjámiyetimizdińbulbaǵdardaalǵailgerilewhámjámiyetlik-siyasiyturaklılıqtıtámiyinlewushınimkaniyatlarjaratıpberdi.
Máselen, birinshikaǵıyda– ekonomikanıńsiyasiydogmalardanazatetiwdialıpqarayıq.Bulprincipmámleketimizdedemokratiyalıqbazarózgerislerinámelgeasırıwdıńtiykarıdepmoyınlandı. Ekonomikanıjánesiyasatqa, ideologiyalıqdogmalarǵaqurbanetpewushınsiyasiymáqsetlergeerisiwkuralıdepqaralmadı.
Sociallıqbaǵdarlanǵanbazarekonomikasınıńózipútkiljámiyetkólemindedemokratiyalıqózgerislerdiámelegeasırıwushınsharayatlartayarlaydı. Mámlekettińishkerisindehámsırtındadaóndirismúnásibetlerintártiplitiykardaqurılǵanbazarbelgileydi. Endikimmenensawda-ekonomikalıqbaylanıslardıornatıwhámrawajlandırıwjoqarıdanbelgilenbeydi. SonlıqtandaházirgiekonomikalıqsheriklerimizarasındatekǴMDAmámleketleriǵanaemes, bálkimrawajlanǵanEvropa, rawajlanıpatırǵanAfrikahámdemokratiyalıqAmerika, shıǵıstaQıtay, óz-arakelispewshilikbarbolǵanarabdúnyasıhámIzraildabar. Egeraldınmámlketimizburınǵaawqamlasrespublikalarmenentovaraylanısınalıpbarǵanbolsa, búgingikúni70 payızsawdasatıqqajoqarırawajlanǵan – AKSh, Angliya, Belgiya, Niderlandiya, QublaKoreya, Shveycariya, Finlandiyasıyaqlımámleketlermenenámelgeasırmaqta. Endisheriklerdibazardıńózitańlamaqta.Bulprocesslernátiyjesindeeksporthámimportquramındasheshiwshiózgerislerjúzbermekte. Eksportquramındapaxtatalshıǵınıńúlesisheshiwshitúrdeqısqarmaqta. Mashinahámáspabúskeneler, energiyatarkatıwshılar,transportqurallarınıńúlesikóbeymekte.
.Ekinshiprincipkemuwapıqbazarmúnásibetlerineótiwdáwirindemámleketbasreformator, reformatáǵdiriushınjuwapberetuǵıntiykarǵıkúsh-qudiret, kepilbolıwınnázerdetutadı.
Bundabunnandabasqajolbolıwımúmkinbeedi? Bazarmúnásibetlerineótiwdáwirindemámlkettenbasqaqudiretliekonomikalıqkúshjoq. Irikárxanalareskikooperativbaylanıslarúzilgen, bazarsharayatıeleqáliplespegenligisebeplizárúrqarjıǵaiyeemesedi. Shetelbanklarındaúlkenqárejetlerjoqedi. Xalıqtıńimkaniyatlarıderlikbirdeybolıp, kishihámortabiznesti, shańaraqlıqisbilermenliktiqárejetpenentámiyinlewjetkilikliemesedi. Mámleketbolsaúlkenekonomikalıqqudiretke hámabıroyǵaiyebolıp, barlıqóndirisqurallarınıń90 payızınbirlestirgenedi.Bundaybirlesken, birjerdejámlengen, úlkenpotencialdanpaydalanbawqátebolatuǵınedi. Yaǵnıymúmkinshiligibolǵanınshamámleketmexanizminenpaydalanıwzárúredi. Bazarmúnásibetlerineótiwde, ásriseonıńdáslepkibasqıshındamámleketreformalardabelseneqatnastı, reformalarǵaqáwenderlikettihámonıizbeizámelgeasırdı. Bunnantısqarıxalıqxojalıǵındaámelegasırılganstrukturalıqqaytakurıwlar, kúshlihámkóptarmaqlıóndirisinfradúzilmesinpaydaetiwtekmámlekettińkúshimenenisleniwimúmkinedi. Bazarekonomikasınaótiwdijolǵaqoyıwdamámleketózinińtariyxıywazıypasınatqardı. Endibunnankeyinbazarmúnásibetleribekkemlenipbarǵansayınmámlkettińekonomikalıqrolipáseyipbaradı. Ekonomikalıqwazıypalardıńkópshiligiirimilliykorporaciyalar, kárxanalar, shetelisbilermenlerihámjekemenshikisbilermenlermoynınvótedi. Tariyxıyrawajlanıwtendenciyasınıńóziusınıtalapetedi.
Reformalardıámelegasırıwdahuqıqıynegizinqáliplestiriw, turmıstıńbarlıqtarawlarındanızamústinligineerisiwáxmiyetliwazıypalardanbolıp, bazarmúnásibetlerineótiwprocessindetańlanǵanúshinshipincipedi. Ǵárezsizlikjıllarındaisjúzindejańahuqıqıysistemajaratılddı. Bazarekonomikasınıńóznızamlarıbar, oǵanaralasıw, valyuntarizmgejolqoyıw, mensinbewshilikunamsızaqıbetlergealıpkeliwimúmkin.Sonlıqtannızamǵaboysınıwbazarmúnásibetlerineótiwdińeńáhmiyetliprinciplerinenbiribolıptabıladı.

Download 225,73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish