2-Mavzu: oliy o'quv yurtidagi o'qish jarayonini tashkil etishning ilmiy asoslari oliy o'quv yurtlarida o'qitishning asosiy shakllari. Reja

Oliy ta’limning samaradorligi. Amaldagi ta’lim tizimida talabalar 1-kursdan boshlab yunalishlar va ular ichida tarmoklar buyicha ajratilib ixtisoslik fanlarini ukishni boshlashadi. Ya’ni, biz talabani xali abituriyentlik paytidayok tanlovdan maxrum kilib ixtisoslikka biriktirib kuyamiz.

Kredit-modul tizimida esa eng avvalo talabaga tanlov imkoni beriladi. Tanlov fanlari semestrdan semestrga oshib boradi.
Ilgor xorij tajribasi shuni kursatadiki, bakalavriatni ikkita boskichga ajratish orkali, 1-2 kurslarda tayanch fanlarni, 3-4 kurslarda esa tanlov asosida ixtisoslik fanlarini ukitish mumkin. Demak, endilikda kadrlarga bulgan extiyojni kondirish uchun 4 yil emas, 2 yil yetarli buladi.
Bu esa oliy ta’limning ish unumini, samaradorligini 2 barobar oshiradi.

2. 
   “Talaba-ukituvchi” nisbati. Xrzirgi kunda Uzbekiston oliy ta’lim tizimida maxsus fanlarni past kurslardan boshlab rejalashtirish, ukuv rejalardagi takrorlanadigan fanlarni xar xil mutaxassisliklar buyicha aloxida ukitish, auditoriya soatlari xajmini oshirish kabi xolatlar mavjud. Bunday jarayonlar ukuv yuklamalarining keskin oshishiga sabab buladi.
   

Birok, biz bilamizki oliy ukuv yurtida bitta ukituvchiga tugri keladigan yuklama xajmi oliy ukuv yurti buyicha umumiy ukuv yuklamasi xajmini talabalar soni asosida xisoblangan ukituvchilar soniga bulish orkali aniklanadi. Ya’ni, ukituvchilar shtati ukuv yuklamalari asosida belgilanmaydi, balki talaba-ukituvchi nisbati orkali belgilanadi. Oliy ukuv yurti buyicha umumiy ukituvchilar soni aniklangandan sung, ushbu asosda kafedralar shtatini shakllantiriladi, bunda esa kafedra ukuv yuklamalari xajmiga asoslaniladi.
Kredit-modul tizimida talaba-ukituvchi nisbati 16:1 va undan xam yukori bulishi kuzda tutiladi. Bunga auditoriya yuklamalarini kamaytirish, talabaning mustakil ishi xajmini oshirish, ukuv rejalarni unifikatsiyalash, darslarni katta auditoriyada tashkil kilish orkali erishish mumkin.

3.