2-Мавзу: Жисмоний фазилатларни ривожлантириш

Скелет мушаклари - Орқа кўриниш

АХИЛЛ ПАЙИ

Мушак толасининг турлари
Биз мускуллар мушак толалари тўпламидан иборат эканлигини кўрдик. Барча мушак толалари тенг равишда яратилмайди. Оддий қилиб айтганда, ҳар бир мушакда мушак толаларининг иккита асосий тури мавжуд:
Тез тортиладиган толалар
Секин тебраниш толалари
Ҳар кимда ҳар бир мушакда тез ва секин чайқаладиган мушак толалари аралашмаси мавжуд. Тез ва секин тебранадиган толаларнинг улуши одамдан одамга фарқ қилади. Ушбу нисбат туғилиш пайтида наслдан наслга ўтиши билан олдиндан белгиланади, аммо баъзи бир толалар спортчининг машқ қилишига қараб ўзгариши мумкин.
Тез мушак толасини пойга машинасининг моторига таққослаш мумкин. Қисқа вақт ичида юқори тезликда ҳаракатланиши мумкин. Ушбу тезкор ҳаракатга боғлиқ бўлган кимёвий реактсиялар, спортчининг узоқ вақт давомида тез тикилган толаларни ишлата олмаслигини англатади. Секин тебраниш толалари камроқ энергия ва тезлик ҳосил қилади, аммо улар узоқроқ туриши мумкин. Улар осонликча ёъқ қилинадиган ён маҳсулотларни ишлаб чиқарадилар, шунинг учун ҳам секин толали толалар чидамлилик фаолиятида жуда муҳимдир.

Мускул толалари секинроқ бўлган спортчи учун спринт тезликни тезлигини оширишга ёрдам беради. Энг тезкор тезлик ҳали тез толаларнинг юқори фоизига эга бўлган спортчидан анча паст бўлади. Аксинча, чидамлилик машқлари юқори фоизли тез толаларга эга бўлган спортчининг чидамлилигини оширишга ёрдам беради, аммо барибир унинг чидамлилиги секинроқ толалар фоизидан юқори бўлган спортчиларникига ўхшамайди.

Мушакларнинг кучланиши қандай пайдо бўлади

Мушаклар мотор каби ишлайди, ҳаракатни яратиш учун ёқилғини ёқади. Улар энергияни қайта ишлашади, биз истеъмол қиладиган озиқ-овқатдан кимёвий энергияни ҳаракатланиш учун энергияга айлантиради. Мушакларингиз бўшашганда, толалар нисбатан юмшоқ бўлади. Ҳаракат қилмоқчи бўлсангиз, мушаклар таранглашади. Мушак толаси куч яратиш мақсадида қисқаради. Бу ҳар доим ҳам мушакнинг ўзи қисқаришини ёки қисқаришини англатмайди. Сиз қанчалик кўп ҳаракат қилишингиз керак бўлса, шунча кўп толаларни ишлатасиз ва мушаклар ҳажми ошади. Мушакларнинг қисқариши икки иш режимига боғлиқ:

Динамик режим

Статик режим

Динамик иш режими

Агар қисқариш натижасида мушак узунлиги ўзгариб, бўғин ёки бўғимларда ҳаракат бўлса, бу динамик қисқариш деб аталади. Қисқариш кучи энгиб ўтиладиган қаршиликдан каттароқ бўлса, динамик қисқариш мушакни қисқартиради.
Бунга концентрик қисқариш дейилади.

Бисепс мушакларинг маърузачиси қисқариши
Агар қисқариш кучи энгиб ўтиб юборилган қаршиликдан бир оз камроғда бўлса, унда маърузачи ўзбек мушакларини узайтиради. Бунга экссентрик қисқариш дейилади. Эхантрик қисқариш касилмалари "назорат қилиш" га интилади, бу мисолларда спортчининг тунги стандан ҳалф а сакраши мисолид кўриниб турибди
.
Статик қисқаришлар
Ушбу турдаги қисқариш изометрик деб номланади. Мушак изометрик режимда ишласа, у тарангликни ривожлантиради, лекин чўзилиш, қисқариш ва ҳаракат бўлмайди. Ушбу қисқариш кенг тарқалган ва ҳаракатсиз объектни ҳаракатлантиришга уриниш пайтида кузатилиши мумкин. Изометрик таранглик енгил атлетикада антагонист мушаклар қорин ёки марказ каби қўшма ёки тана қисмларини барқарорлаштириш учун ҳаракат қилганда пайдо бўлади. Енгил атлетикада мураббийга дуч келиб туради. ўзида динамик иш режимини акс эттириди, аммо ҳолатни бошқарадиган мушакларнинг муҳим роли ҳақида унутмаслик керак;та ъна туришини назорат қилувчи (осанка), ушбу мушакларнинг изометрик кучини ва чидамлилигини ривожлантириш бўйича ишларни режалаштириш керак.

Изометрик қисқартмалар - "Стартга" ва "Диққат»
Мушаклар қисқариши турли хил иш режимларига эга бўлиши мумкин ва уларнинг барчаси суякнинг тортилишини таъминлаш учун ишлайди. Аммо мушакларнинг кучланишига нима сабаб бўлади?