2-bosqich talabasining umumiy psixologiya fаnidan кurs ishi mavzu

O’ZБBЕKISТОN RЕSPUBLIKASI ОLIY VА O’RTA МАХSUS TA’LIМ VАZIRLIGI МIRZO ULUG’BEK NОМIDAGI O’ZБBЕKISТОN МILLIY UNIVERSITETI
IJТIМОIY FАNLAR FАКULТЕТI
PSIXOLOGIYA КАFЕDRАSI
YOSHLAR PSIXOLOGIYASI YO’NALISHI
2-BOSQICH TALABASINING
UMUMIY PSIXOLOGIYA FАNIDAN
КURS ISHI
MAVZU: Diqqat va faoliyat
BAJARDI: Xadjabekova Risolat
ILMIY RAXBAR: Babadjanova Saida

Тошкент-2022

MUNDARIJA
KIRISH………………………………………………………………………3
I.BOB.DIQQAT VA FAOLIYAT HAQIDA TUSHUNCHA
1.1 Diqqat turlari va xususiyatlari…………………………………………….6
1.2 Diqqatning inson hayoti va faoliyatidagi ahamiyati……………………..12
II.BOB. DIQQAT VA FAOLIYATNING BOG’LIQLIGI
2.1 Diqqat shaxs faoliyatining namoyon bo'lishi sifatida…………………....15
2.2 O`quv jarayonida ixtiyoriy, ixtiyoriy va ixtiyordan keyingi diqqatni shakllantirish………………………………………………………………….18
XULOSA……………………………………………………………………..24
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………….25

KIRISH.
Professional faoliyat shaxsdan juda ko`p bilimlarni hamda malakalarni talab qiladi. Nima uchun u yoki bu kasbni tanlaganini anglab yetgan shaxs (motivlar muammosi), endi o`z faoliyati va qobiliyatlarini boshqara bilishi va o`z ustida muttasil ishlab, malakalarini ort-tirib borishi shart. Professional bilimdonlik shu nuqtai nazardan shaxs umumiy madaniyatining shunday yo`nalishiki, unga faqat kasbiga taalluqli bo`lgan bilimlardan tashqari shu bilimlarning hosil bo`lish yo`llari va malakalarning takomillashuvini ta’minlovchi psixologik jarayonlar va xolatlarni bilishni ham taqozo etadi. Bu psixologiyada bilish jarayonlari va ularning mohiyatini va kechishini bilish demakdir. Bilish va faoliyat jarayonida odam juda ko'p taassurotlarni oladi, ko'plab stimullar bir vaqtning o'zida miyaga ta'sir qiladi.Ong barcha idrok etilgan va tasavvur qilinadigan narsalarni bir xil ravshanlikda aks ettira olmaydi. Hozirgi vaqtda his-tuyg'ularga ta'sir qiluvchi bir yoki ikkita eng muhim stimulni aniq aks ettirish inson uchun biologik va ijtimoiy ahamiyatga ega. Atrof-muhit bilan o'zaro munosabatda ob'ektlarning diqqat bilan ta'minlangan tanlab aks etishi rivojlandi. Psixik hodisalar orasida diqqat alohida o'rin tutadi, u mustaqil psixik jarayon emas va shaxsning xususiyatlariga mansub emas.Shu bilan birga, diqqat doimo shaxsning bilish jarayonlari yoki amaliy faoliyatiga kiradi va uni ifodalaydi. manfaatlar, shaxsning yo'nalishi. Diqqat hayotda aqliy faoliyatning bir tomoni sifatida namoyon bo'ladi, bu bilimlarni muvaffaqiyatli o'zlashtirishning zaruriy sharti - insonning mehnat faoliyati sifati va unumdorligi.
Ma’lumki, odamlar bir-birlaridan ko`p jihatlari bilan farq qiladilar. Masalan, ayrimlar ko`rgan-kechirganlarini juda yaxshi esda olib qolib, kerak vaqtda aniq esga tushira oladilar. Ba’zilar ko`zi bilan ko`rgan har qanday ob’ektni mayda detallarigacha bayon etish qobiliyatiga ega. Yana birlari eshitgan narsalari xususida aniqroq fikrlaydi, kimdir sodda, ravon tilga o`z his-kechinmalarini ayta olsa, boshqalar — har bir hikoyaga albatta, fantaziya elementlarini qo`shishga moyil bo`ladilar. Demak, odamlarning tashqi olamdan oladigan taasurotlari va ularni ongda tartiblashtirish qobiliyatlari har xil bo`larkan. Ikkinchi tomondan, shunday kasb-korlar borki, u shaxsdagi u yoki bu sifatlarning mukammalashib borishiga imkon beradi. Masalan, yirik avtomatik boshqaruv tizimlarida ishlaydigan operator o`z diqqatini har qanday mayda o`zgarishlarga ham qaratishga o`rgansa, konstruktor mavhum matematik hisob-kitoblarga usta bo`lib boradi. Iqtisodchi-moliyachi pulning har bir tiyinidan foyda olishga o`rgansa, shoir tabiatan barcha xodisa va voqealarni badiiy bo`yoqlarda, o`ziga xos idrok qilishga moyilligi oshadi. Demak, odamning tashqi olam xossa va xususiyatlarini ongida aks ettirishi uning iqtidori o`sishi va professional malakalari rivojlanganligiga bog`liq tarzda kechadi. Shuning uchun har ongning muhim aks ettirish shakllari bo`lmish bilish jarayonlari — idrok, sezgilar, xotira, diqqat, tafakkur, iroda va hissiyotlarning inson hayoti va professional o`sishidagi roliga to`xtab o`tamiz. Bu jarayonlar insonga juda yaqin va tanish. Chunki har birimiz ongimiz borligini, atrofdagi narsalar va xodisalarning ayrim alohida hamda yaxlit xususiyatlarini bilamiz. Bu narsa va xodisalar bizda har bir alohida sharoitda o`ziga xos hissiy-kechinmalarni keltirib chiqarishini ham bilamiz. Masalan, qorningiz och qolganda, yemishga bo`lgan talabingizni haqiqatan bor yoki yo`qligini birovlardan so`ramaysiz-ku? Yoki kitob mutoala qilayotgan shaxs shu kitobni rost bilan ham o`zi o`qiyotganligini boshqalardan so`ramaydi. Bunday ishlar o`z-o`zidan tabiiy jarayonlarday kechaveradi. Faqat imtihon paytida kecha kechasi bilan mutoaala qilib, o`rganib chiqqan materialni nega hozir domla oldida eslay olmayotganligingiz sizni ko`proq qiziqtiradi va siz «Xotiram ustida ishlashim kerak» degan xulosaga kelasiz. Darhaqiqat, bilish jarayonlari ham ma’lum ma’noda boshqariladigan jarayonlar bo`lib, agar siz o`z imkoniyatlaringizni kengaytirish yoki iqtidor darajangizni orttirmoqchi bo`lsangiz, bu jarayonlarga oid ma’lum qoidalar va xususiyatlarni bilib olishingiz kerak. Psixik bilish jarayonlarining yo‘nalganligi va tanlash xususiyati diqqat bilan bog‘liq. diqqat bilan idrokning aniqligi va izchilligi, xotiraning mustahkamligi va tanlash xususiyati, aqliy faoliyatning yo‘nalganligi va samaradorligi, qisqasi, umuman bilish faolligining sifati va natijalari aniqlanadi.
Perseptiv jarayonlar uchun diqqat tasvirlar chizgilarini farqlash imkonini beruvchi o‘ziga xos kuchaytirgich bo‘lib hisoblanadi, inson xotirasi uchun diqqat qisqa muddatli va operativ xotirada kerakli ma’lumotni saqlab turuvchi omil, yodda saqlangan ma’lumotni uzoq muddatli xotira zahirasiga o‘tkazishining zarur sharti, tafakkur uchun esa masalani tushungan holda echimini topishning shartli omili sifatida namoyon bo‘ladi.
Insonlararo munosabatlar tizimida diqqat o‘zaro hamfikrlik, odamlarning bir-birlariga moslashishi, shaxslararo nizolilarning oldini olish va o‘z vaqtida hal etishga yordam beradi.
Diqqat boshqa psixik jarayonlar qatori ma’lum fiziologik hodisalar bilan bog‘liq. ma’lum yo‘nalishdagi alohida qo‘zg‘atuvchilarni ajratish va jarayonlar kechishining fiziologik asosini ba’zi nerv markazlarining qo‘zg‘alishi, boshqalarining esa tormozlanishi tashkil etadi. odamga ta’sir ko‘rsatayotgan seskantiruvchi retikulyar formatsiya tomonidan amalga oshiriladigan miya faollashishini yuzaga keltiradi