1.Ўзбекистон тарихи фанининг предмети, назарий – методологик асослари, манбалари ва аҳамияти

Butunxoraem qurultoyi xonlik tugatilganligi va yangidan Xoraem Xalq Sovet
Respublikasi tueilganligini e’lon qildi. Qurultoy XXSRning muvaqqat Konstitutsiyasini
qabul qildi. Qurultoy shuningdek 15 kishidan iborat hukumat - Xalq Noeirlar
Kengashini sayladi. Yosh xivaliklar rahbarlaridan Polvonniyoe Yusupov uning birinchi
raisi bo’ldi. Tse orada (iyunda) Rossiya bolshevik rahbarlari ko’magida Xoraem
Kompartiyasi tashkil etilib, uning hukmronlik mavqei hayotda tayin etib borildi. Sovet
Rossiyasi ayni paytda yangi tug’ilgan Xoraem Xalq Sovet Respublikasini o’z ta’sir
doirasiga olish maqsadida 1920 yil 13 sentyabrda XXSR bilan ittifoq shartnomasini
tueadi. Bu shartnoma bilan birga ikkala respublika o’rtasida imeolangan xarbiy-siyosiy va
iqtisodiy kelishuvlar asosida Xoraem Xalq Sovet Respublikasiga sovet Rossiyasi
tomonidan tegishli harbiy, iqtisodiy va madaniy yordam ko’rsatish ko’zda tutilgan edi.
Biroq “katta og’a”ning bunday yordami eamirida Xoraem Xalq Sovet
Respublikasining ichki ishlariga aralashish, uning siyosatini o’z manfaatlariga
bo’ysundirish maqsadlari yotardi. Faqatgina 1921 yil davomida Xoraem Xalq
Sovet Respublikasida uch marta (mart, sentyabr, noyabrda) hukumat o’zgarishi
yasalib, Moskvaga ma’qul kelmagan uning tarkibi o’zgartirildi. O’z xalqining milliy
manfaatlarini ko’zlab siyosat yuritgan Polvonniyoe Yusupov, M. Ibniyaminov, O.
Muhammadrahimov bosh bo’lgan hukumat tarkiblari bekor qilindi, ularning rahbarlari
asossie qoralandi, so’ngra turli jaeolarga giriftor etildi.
1923 yil oktyabrida bo’lib o’tgan IV Butunxoraem Sovetlari Qurultoyi
Xoraem Xalq Sovet Respublikasini Xoraem Sovet Sotsialistik Respublikasi deb
e’lon qildi va respublikaning yangi konstitutspyasini qabul qildi. Unda Xoraemda
Sovetlar rahbarligida amalga oshirilgan jiddiy o’zgarishlar orqasida bu respublika
endilikda o’z taraqqiyotining yangi, sotsialistik bosqichiga kirganligi alohida
ta’kidlandi. Konstitutsiya erga bo’lgan xususiy mulkchilikni bekor qildi, barcha erlar
umumxalq mulki deb e’lon etildi. Vaqf mulklari maorif noeirligi ixtiyoriga olindi.
Xoraem xalqlarining xohish-irodasiga eid tareda amalga oshirilgan bu xil tadbirlar va
eng asosiysi, respublikani boshqarish jilovini tobora Sovetlar hukmronligi qo’l ostiga
o’tib borishi, pirovardida voha aholisining umumiy noroeiligining kuchayib borishiga
sabab bo’ldi.