1."Илмий-тадқиқот методологияси" фанининг предмети, методи ва вазифаларини изохлаб беринг. «Илмий тадқиқот методологияси»

Fan yoki ilm-fan ilmiy metod bilan toʻplangan bilimlarning tartibli tizimidir.
FAN — dunyo xaqidagi bilimlar sistemasi, ijtimoiy ong shakllaridan biri. U yangi bilimlarni egallash bilan bogʻliq faoliyatni ham, bu faoliyatning mahsuli — olamning ilmiy. manzarasi asosini tashkil etuvchi bilimlarni ham oʻz ichiga oladi; inson bilimlarining ayrim sohalarini ifodalaydi. F.ning bevosita maqsadi oʻzining urganish predmeti hisoblangan voqelikning qonunlarini kashf etish asosida shu voqelikning jarayon va hodisalarini taʼriflash, tushuntirish, oldindan aytib berishdir.
10. “Илмий қонунлар” деганда нимани тушунилади?
Ilmiyqonunlar, kuzatilganhodisaningnimauchun "nimauchun" sodirbo'lishinitushuntirishgaurinmaydi, faqatginavoqeaaslidabirxilvatakroriytarzdasodirbo'ladi. Birhodisaning qandayishlashi haqidagitushuntirish ilmiynazariya .Ilmiyhuquqvailmiynazariyabirxilnarsaemas - nazariyaqonungaaylanmaydiyokiaksincha. Harikkalaqonunvanazariyahamampirikma'lumotlargaasoslanadivategishliintizomichidako'plabolimlartomonidanqabulqilinadi. Илмий билим тизимида илмий қонунлар муҳим таркибий қисм бўлиб ҳисобланади, булар табиат, жамият ва тафаккурдаги энг аҳамиятли, барқарор ва такрорланувчи объектив ички боғлиқликни акс эттиради. Одатда илмий
қонунлар умумий тушунчалар, категориялар жумласига киради. Олимлар илмий натижа (ижобий ёки салбий)га эришиш воситаси сифатидаги фактик материалларга етарлича эга бўлмаган ҳолларда фараз (гипотеза)дан фойдаланадилар. Фараз илмий тахмин бўлиб, тажрибада текширишни талаб этади ва назарий жиҳатдан ишончли илмий назария бўлиш учун асосланиши лозим.Фан тарихида методлар янги назарияларни яратиш жараѐнида шаклланади. Янгилик яратиш санъати янгиликлар жараѐнида камол топади. Дастлабки тадқиқот тажрибада шаклланар экан, метод тадқиқотнинг бошланғич нуқтаси, амалиѐт билан назарияни боғловчи восита сифатида намоѐн бўлади. Метод ва назариянинг узвий алоқаси илмий қонунларнинг методологик ролида ўз аксини топади. Ҳар қандай фанга оид қонун инсонни воқелиқдаги нарса ва ҳодисаларни шу фанга мансуб соҳага мос фикрлашга ундайди. Масалан, энергиянинг сақланиш қонуни бир вақтнинг ўзида методологик тамойил бўлиб, y олий нерв фаолиятининг рефлекторлик назарияси, ҳайвонлар ва инсон ахлоқини тадқиқ қилишнинг методларидан бири ҳамдир.