15-mavzu. Boshqaruvda motivatsiya va nazorat. Reja: Motivlashtirish tushunchasi, mazmuni va mohiyati. Ehtiyojlar va ularning turlari

---

15-mavzu. Boshqaruvda motivatsiya va nazorat.
 
Reja: 
1. Motivlashtirish tushunchasi, mazmuni va mohiyati. 
2. Ehtiyojlar va ularning turlari. 
3. Motivlashtirishning zamonaviy nazariyasi. 
4. Motivatsiya regulyatorlari, iqtisodiy va noiqtisodiy omillari. 
5. Motivlashtirish modellari va strategiyalari. 
6. Nazorat va uning turlari. 
7. Nazorat jarayonlari va xarakteristikalari. 
8. Nazoratda IBS va IBS (informatsion boshqaruv sistemasi)ni loyihalash. 
 
1. Motivlashtirish tushunchasi, mazmuni va mohiyati. 
 
Motivlashtirish
- ruhiy omil bo’lib, kishilar harakatiga maqsad va yo’nalish beradi. Xodimga 
rahbarlik qilish, boshqarish funktsiyasi kabi koordinatsiyalash, o’zaro aloqa va taqsimot kabi 
funktsiyalarni birlashtirishga qaratilgan. Boshqarish funktsiyasi - bu boshqaruvchining aqli, uning 
markaziy nerv tizimi, boshqarish funktsiyasi qanchalik murakkabroq, tabaqalashganroq bo’lgani 
sari, rahbarlik oldida har qanday funktsiya ichida ham va funktsiyalararo yo’nalishda ham 
boshqarishni takomillashtira olish vazifasi turadi.
Natijada boshqarish funktsiyasidan asta sekin boshqarishni takomillashtirishning mustaqil 
funktsiyasi sifatida xususiy funktsiya ajralib chiqadi, bu funktsiya motivlashtirish ya’ni kishilar 
faoliyatini ruxiy yo’llar bilan maqsadga muvofiqlashtirishdir. 
Demak, motivlashtirish shaxsiy maqsadlarga yoki tashkilot maqsadlariga erishish uchun o’zini 
va boshqalarni faoliyatini jalb etish jarayonidir. 
47-chizma. Motivlashtirish jarayoni. 
47-chizmadan ko’rinib turibdiki ijrochilik asosan 4 ta omilga boqliq: mahorat va qobiliyat, ish 
tabiatini chuqur tushunish; ish yaxshi yoki yomon bajarilganligini tushunish; motivlashtirish - 
harakatga qo’zqatadigan omillardan biri. Diagramma motivlashtirish va ijrochilik orasidagi 
aloqalarni ko’rsatib turibdi. Motivlashtirish qoniqish xosil qilmagan intilish va zaruriyatdan 
muvofaqiyatga erishilgan taqdirda zaruriyatni qondirilishidan kelib chiqadi. Agar biz ba’zi bir 
narsalardan qoniqish xosil qilsak, boshqa zaruriyatlar bilan harakat qilishga majbur qiladi.