15-mavzu. Boshqaruvda motivatsiya va nazorat. Reja: Motivlashtirish tushunchasi, mazmuni va mohiyati. Ehtiyojlar va ularning turlari

 
Gertsbergning ikki faktorli nazariyasi. 
50-yillarni ikkinchi yarmida Fredrik Gertsberg o’z xodimlari bilan ehtiyojlariga asoslangan 
yana bir motivatsiya modelini ishlab chiqdi. Bu guruh kuzatuvchilari Lakkraska tayyorlovchi yirik 
firma va idora xodimlariga quyidagi savol bilan murojaat qilishdi.
Siz o’zingizni xizmat vazifangiz tugagandan so’ng, ishdan qoniqasizmi yoki qoniqmaysizmi 
shuni to’la tasvirlab bering?
Natijalarga asoslanib, Gertsberg o’z nazariyasini ikkita kategoriyaga bo’ldi: 
gigienik omillar 
va motivatsiyaga. 
-
Gigienik omillar
bular ishni amalga oshirishda o’rab turgan muhitga boqliq omillardir. 
Ular quyidagilar, ya’ni qoniqmaslik manbalari bo’lib xizmat qiladiganlari: kompaniya siyosati, 
nazorat, mehnat holati, ish xaqi, hukuqiy holat, oila va yosh ishchilar bilan munosabat, mehnat 
xavfsizligi va boshqalar. 
-
Motivatsiya
- bu ishni mazmuni va harakteriga bog’liq omillar. Ularga quyidagilar, ya’ni 
yuqori qoniqtirish manbalari: yutuqlarga erishish, hurmat qozonish, ishdan qoniqish, mas’uliyat, 
yuksalish va o’sishdir. 
Frederik Gertsbergning 
motivatsiya nazariyasi 
boisiy tozalanish 
(motivatsionnaya gigaena) 
deb yuritilib, uning asosida qoniqish keltiruvchi mehnat ruhiy sog’lom bo’lishga ham hamkorlik 
ko’rsatadi degan fikr yotadi. U quyidagi ikki guruh omillarga e’tiborni qaratadi (35-jadval). 
 
 
 

---

35-jadval 
Ishdan qoniqish omillari 
№ 
Boisiy omillar
(qoniqmaslik manbalari) 
№ 
Motivatsiya 
(yuqori qoniqtirish manbalari) 
1 
Korxona va ma’muriyat siyosati
 
1 
Yutuqlarga erishish
 
2 
Mehnat sharoiti