15 – Мавзу метод ва методология: асосий тушунчалар

ланади. Баъзан флуктуа-
циялар жуда кучайиб, тизи-
мни тўла эгаллаб олиши ва
моҳият эътибори билан
унинг мавжудлик тартибини
ўзгартириб юбориши мум-
кин. Улар тизимни унга хос
бўлган «тартиб тури»дан
олиб чиқади, аммо хаосга
олиб чиқадими ёки йўқми –
бу масаланинг бошқа томони.
таъсирлар тарқалади-
ган тизим ҳисобланади.
Умуман олганда, бу
флуктуациялар тўла
қамраб олган тизим
хулқ-атворининг хусу-
сиятидир. Ҳар хил таъ-
сирларга ўта таъсир-
чанлик ва бунинг нати-
жасида ҳаддан ташқа-
ри номувозийлик – дис-
сипатив тизимнинг асо-
сий хоссасидир.
Эвристика қоидаларига қуйидагилар
– ижодий кашфиётчилик методологияси эвристикдир;
– кашфиётчилик вазифалари туркуми чексиздир,
кашфиёт усуллари туркуми чеклангандир;
– масаланинг ечимини излаш усули ҳар доим субъектив жиҳатга эга
бўлади, унинг самарадорлиги кашфиётчининг маҳоратига боғлиқ;
– масалаларни ечишнинг янги усуллари камдан-кам ҳолларда ижобий
натижага олиб келади, аммо улар ёрдамида топилган
ечимлар ўзига хослиги билан ажралиб туради;
– топилган ечимга муқобил тарзда масала ҳал
қилинишининг қарама-қарши усули ҳамиша мавжуд бўлади;
– бирон-бир кашфиётчилик вазифаси хулқ-атвор ва мушоҳада
юритишнинг маълум англаб етилган ёки англаб етилмаган усули,
стратегияси ёки тактикасисиз ҳал қилинмаган
ИНДУКЦИЯ ВА ДЕДУКЦИЯ
Умумий методлар
ДЕДУКТИВ ХУЛОСА
Кўпликнинг умумий хоссаларини билиш асосида, шу кўпликнинг баъзи элементлари ҳақидаги хулоса
ИНДУКТИВ ХУЛОСА
Қисмдан умумийликка, яъни предмет қисмларини билиш асосида умуман предмет ҳақидаги хулоса
Тўлиқ бўлмаган индукция
Барча предметларни ўзида мужассамлаштира олмайдиган умумий хулоса