15 – Мавзу метод ва методология: асосий тушунчалар

Метод ва методология: асосий тушунчалар

“МЕТОД” ВА “МЕТОДЛОГИЯ” ТУШУНЧАЛАРИ
Метод (юнон. metods —
усул) кенг маънода йўл,
ижодий фаолиятнинг ҳар
қандай шакли каби маъно-
ларни англатади. Мето-
дология тушунчаси икки
асосий мазмунга эга —
фаолиятда қўлланилади-
ган маълум усуллар ти-
зими (фанда, сиёсатда,
санъатда ва ҳ.к.); тизим
ҳақидаги таълимот ёки
метод назарияси.
Фан методологияси унинг
структураси, тараққиёти,
илмий тадқиқот восита-
лари ва усуллари, унинг
натижаларини асослаш
йўллари, билимни таж-
рибага татбиқ қилиш меха-
низмлари ва шаклларини
ўрганади. Шунингдек, ме-
тодология методлар йигин-
диси ва фаолият тури ҳа-
қидаги таълимотдир.
МЕТОДИНГ АСОСИЙ ВАЗИФАСИ
Биринчидан,
метод ва мето-
дологик муаммо-
ларнинг ролини
инкор қилиш ёки
тўғри баҳола-
маслик ("мето-
дологик
негавизм").
Иккинчидан,
методнинг аҳамия-
тини бўрттириш, мут-
лақлаштириш, уни бар-
ча масалаларнинг
калити, илмий янгилик-
ларни яратиш-
нинг энг қулай во-
ситаси (методоло-
гик эйфория),
деб тушуниш
нотўғридир.
Ҳар қандай
методи маълум
назария асосида яра-
тилади ва тадқиқотнинг
зарурий шарти сифатида
намоён бўлади. Ҳар бир
методнинг самарадор-
лиги унинг чуқур мазмун ва
моҳиятга эгалиги, назария-
нинг фундаменталлиги билан
асосланади. Ўз навбатида,
метод мазмуни
кенгайиб боради, яъни
билимнинг чуқурлашиши
ва кенгайиши, тажрибага
татбиқ этилиши билан
методнинг кўлами
ҳам ўзгаради.
МЕТОДИКА
Метод методикада конкретлашади.
Методика далилий материалларни йиғиш
ва саралаш воситаси, аниқ фаолият туридир. У