13. 1§. Лойиҳани жойга кўчириш элементларини ҳисоблаш усуллари

13.7-§. Лойиҳавий отметкаси берилган нуқтани
жойга кўчириш

Лойиҳавий отметкалар жойга геометрик нивелирлаш усулида кўчирилади.

Бунинг учун нивелирни яқинда жойлашган репер ва отметка узатилиши керак бўлган В нуқта оралигига ўрнатиб, реперга ўрнатилган рейкадан а саноқ олинади (13.9-шакл).



13.9-шакл. Лойиҳавий отметкани жойга кўчириш.


b= AГ H_л аниқланади. В нуқтага рейка ўрнатилади ва нивели­р­-нинг горизонтал иплар тўри b саноқ билан кесишгунча рейка вертикал йўналишда ҳаракатлантирилади. Рейканинг остки қисми лойиҳавий отметка ўрнини кўрсатади ва жойда лойиҳавий нуқта қозиқ қоқиш йўли билан белгиланади.
Текшириш учун жойга кўчирилган нуқта нивелирланади ва унинг ҳақиқий отметкаси лойиҳавий солиштириб кўри­лади[5].
Асбоб горизонти АГ=H_Rp+а ҳисобланади ва лойиҳавий саноқ.
Лойиҳавий отметкани жойга кўчиришдаги асосий хатоликлар қуйидагилардан иборат: дастлабки маълумотлар хатоси m_рen; репер­даги рейкадан саноқ олиш хатоси m_с ; рейкани лойиҳавий b саноққа келтириш хатоси m_b; лойиҳавий нуқтани бел­гилашхатоси m_б.Нуқтани қозиқ билан маҳкамлашда m_б=3-5ммга тенг.
Демак, лойиҳавий отметкани жойга кўчиришдаги умумий хатолар йиғиндиси:
m²_л = m²_pen + m²с + m²_b + m²_(13.14)
агар m_с = m_b деб олсак
m²_л = m²_pen+ 2m² с+ m²_ (13.15)
га тенг бўлади.
Берилган нишабликдаги лойиҳавий текисликни жойга кў­чириш.Лойиҳавий текисликни жойга кўчириш қуйидагича амалга ошири­лиши мумкин: А, В, С, Д нуқталарни (13.10-шакл) лойи­ҳавий отметкаси бўйича ўрнатиб, нивелирнинг учала кўтариш винт­ларини бураш натижасида тўрттала нуқталарга ўрнатилган рейка­лардаги саноқ бир хил қийматга келтирилади, яъни визир­лаш чизиғи берилган лойиҳавий текисликка параллел ўрнатилади.