13. 1§. Лойиҳани жойга кўчириш элементларини ҳисоблаш усуллари

13-БОБ. ҚУРИЛИШДАН ОЛДИНГИ ГЕОДЕЗИК ИШЛАР
ЛОЙИҲАВИЙ ЭЛЕМЕНТЛАРНИ ЖОЙГА КЎЧИРИШ

13.1§. Лойиҳани жойга кўчириш элементларини

ҳисоблаш усуллари

Лойиҳаланаётган иморат ёки иншоотнинг маълум нуқталарини планли ва баландликдаги ўрнини аниқлашда масофа, бурчак ва нуқтанинг отметкаси – лойиҳалаш элементлари ҳисобланади. Буларни планда аниқлаш учун ҳар хил усуллар қўлланилади.

Фараз қилайлик 12 ва 13 нуқталар геодезик таянч тўрлар бўлсин. М – иншоотнинг характерли нуқтаси А ни жойга кўчириш учун маълумот тайёрлаш керак бўлсин. Бу ҳолда биз 12-13-йўналишга асосланиб қутбий усулда иншоот М нинг А нуқтасини жойга кўчириш учун унинг элементлари бўлмиш бурчак ₁ ва ₂ масофа d₁ ва d₂ ларни ўлчаш лозим. Бунда бурчак ₂ ва масофа d₂ текшириш учунгина керак бўлади.Чизмадан маълумки
(13.1)



13.1-шакл.

Бу ерда _{12– 13} шу 12 ва 13 нуқталар орасидаги; _{12– А} эса шу 12 нуқта ва А нуқталар орасидаги йўналишларни дирекцон бурчагидир. Нуқталарнинг координаталари (X₁₂ Y₁₂ X_B Y₁₃) ва йўналишлар дирекцион бурчакларини пунктлар координаталари каталогидан олиш мумкин[5,6].

График усулда генпландаги Х_А ва Y_А координаталар аниқлангач, тескари геодезик масала ечиш усули билан масофа d ва дирекцион бурчак _{12– А}, шунингдек горизонтал бурчак ₁ топилади:


(13.2)

(13.2) формулаларига биноан

(13.3)


d₂ ва _{13– А} лар қийматлари ҳам худди юқоридаги усулда ечилади.
Бино ва иншоотларни лойиҳалашда унинг алоҳида нуқта­ларининг планли ва баландлик ҳолатини жойда аниқлашда режалаш элементларидан фойдаланилади. Масофа, бурчак ва нуқталар отметкалари режалаш элементлари ҳисобланади. Уларни планда аниқлаш учун турли усуллардан фойдаланилади.
Тўғри бурчакли координаталар усули.В нуқтани (13.1-шакл) жойга кўчириш учун бошланғич маьлумотларни аниқлаш керак бўлсин. Бунинг учун В нуқтадан 12-13 чизиққа перпендикуляр туширилади. Кейин Е ва В нуқталарнинг координаталари аниқ­ланади.Тескари геодезик масала ечиш орқали , ва масофалар ҳисобланади. масофа В нуқтани жойига тўғри кўчирилганлигини назорат қилиш учун керак бўлади.
Иншоот нуқталарини кесиштириш (бурчак ва масофа кесиш­тириш) усули билан жойга кўчиришда режалаш элементларини аниқлаш қутбий координаталар усулининг комбинациясидан иборат бўлади.