12-mavzu. Menejmentning tashkiliy strukturalari. Reja: Tashkiliy tarkibning tavsifi va mohiyati

ORGANIK TARKIB 
- oddiyroq, keng axborot tarmog’iga ega va kamroq rasmiylashgan. 
MEXANIK TASHKILIY TARKIB 
- bu ko’p sonli bo’linmalar hisobiga murakkablik, 
rasmiylikni yuqori darajasi cheklangan axborot tarmog’i boshqaruvning barcha xodimlarini qarorlar 
qabul qilinishda quyi saviyasi bilan tavsiflanadi. 
Mexanik tarkib qattiq ierarxik yoki piramida boshqaruvi sifatida namoyon va unga nisbatan 
aksincha, organik tarkib boshqaruvining egiluvchan va ko’nikuvchan shaklidir. Uning uchun 
boshqaruvni kam sonli saviyasi, qoidalar va tavsiyanomalar, past saviyalarda qaror qabul qilishda 
katta erkinlik tavsiflanadi. Organik tarkib boshqaruvida munosabatlarning shakli va usuli - 
sherikchilik, munozaralik, menejerlik korpusidagi umumta’lim tayyorgarligi tayyorgarligining 
yuqori darajaligi. 
2. Menejmentning tashkiliy tarkib turlari. 
 
Mexanik turdagi tashkiliy tarkibni katta qismini ikki toifalarga bo’lish mumkin: vazifaviy va 
divizional tarkibga. 
1. Vazifaviy tarkib
eskidan tanish va ko’proq ishlatib kelingan tarkibdir. Uni yana an’anaviy 
yoki klassik ham deb ataydilar. Bu turdagi tarkib boshqaruvni departamentlashtirish (taqsimlash) 
natijasida kelib chiqqandir. Uni elementlarga, ya’ni ularning har biri boshqaruvda o’zining aniq 
vazifasiga ega, o’ziga buyurilgan vazifani bajaradi.
 
Vazifaviy tarkib boshqaruvining ustuvorligi quyidagilardan iborat. 
 
a). Bu kabi tarkib ishbilarmonlik va mutaxassislik ixtisoslashuvini rag’batlantiradi. Masalan, 
marketing bo’yicha mutaxassis ishini oliy rahbarlikka qaraganda yaxshi bajaradi. 

---

b). Vazifaviy sohalarning muvofiqlashuvini yaxshilaydi. Xizmatchilar bu tizimda yaxshi 
ko’nikadilar. 
v). Harakatlarning takrorlanishini pasaytiradi yoki butunlay bartaraf qiladi va material 
resurslar sarfini kamaytiradi.