1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

110
 
Қурилиш жараѐнини ташкил этиш талаблари 
қуйидагилардан иборат: 
ѐнма-ѐн 
– қурилиш жараѐнида иштирок этадиган барча омилларнинг бир 
вақтнинг ўзида бўлиши; 
тежаш 
– қурилиш жараѐнида керак бўлмаган ҳаракатларни ва усулларни 
қисқартириш. Масалан: ишчилар сони, машина ва механизмлар, асбоб-
ускуналар ва ҳ.к.; 
узлуксизлик 
– қурилиш жараѐни иштирокчиларининг вақт бўйича узлуксиз 
тартибда ўз вазифасини бажариши билан баҳоланади. Буни таъминлашни иш 
унумдорлигининг ошишига олиб келади; 
режалаштирмоқ ва огоҳлантирмоқ 
– бунда асосий ва қўшимча ишларни 
қатъий тартибини ва вақтини белгилайди; 
ишчи ва унинг ҳаракатланишига қулай ҳолат 
– бу меҳнат физиологияси 
қонуниятларига асосланади; 
ишчининг бажарадиган ишига мувофиқ келиши
– бу ишчининг 
руҳий, малакавий, касбий билимлари бўйича бажарадиган иш табиатига мос 
келишидир. Амалиѐтда касбига меҳр қўйиш деган ибора ишлатилади. У айни 
юқоридаги талабдан келиб чиқиб қўлланиладиган тушунча; 
меҳнат тезлигининг энг қулайлиги 
– бу бирлик бажариладиган ишга энг 
кам ақлий ва жисмоний энергия сарфини ишлатиш билан эришилади, маҳсулот 
етиштиради ва ш.к. 
Қурилишга майдон танлаш 
бўйича қуйидагиларга аҳамият берилиши
лозим: 
табиий (топографик, геологик, иқлим) шароит; 
транспорт шароити; 
ишлаб чиқариш билан асосий ва технологик боғланиш; 
қурилиш учун яроқли ер майдони танланиши; 
қурилиш майдонининг баланд-пастликлари, геологик ва гидрологик 
(грунт, сизот сувларининг мавжудлиги, эҳтимолий сув босиши, сув тошқини, 
ер кўчишлар) сув ва энергия таъминоти; 
қурилиш майдонини магистрал транспорт йўллари билан боғловчи йўллар 
мавжудлиги; 
қурилиши мумкин бўлган бинонинг ривожланиши ва истиқболи. Қурилиш 
майдони учун ер ажратиш икки босқичда амалга оширилади. 
Олдиндан объектнинг жойлашиши ва мўлжалланган ўлчамлар асосида 
майдон келишиш учун белгиланган тартибда расмийлаштирилади, бу лойиҳа 
қидирув ишларини ўтказиш учун асос бўлиб хизмат қилади. Ундан сўнг 
тасдиқланган лойиҳа асосида қурилиш бошланишидан олдин ер майдонларини 
ажратиш тўғрисида якуний қарор расмийлаштирилади. 
Лойиҳалаш иши. 
Лойиҳалаш ишини бажарилиши таърифи бўйича 
лойиҳа олди ва лойиҳа босқичларига бўлинади. Қурилишнинг лойиҳа олди 
босқичида моддий ресурслардан комплекс фойдаланиш чизмалари, техник 
иқтисодий асослаш ѐки техник иқтисодий ҳисоб амалга оширилади. Лойиҳа 
ишлари босқичи техник иқтисодий асослаш ҳисобини тузиш ва тасдиқлагандан 

---