1-tema: Kirisiw. Pánniń maqseti, wazıypası hám mazmunı

Kóp chastotalı signalızatsiya

Joqarıda kórilgen dekadali teriw menen 2 ASK signalızatsiyasi stanciya apparatlardı nátiyjesiz bánt etiwge bolıp, qosımsha jalǵaw ornatıw procesin páseytiwtiradi. Ol óz ishine bir ATS penenden ekinshisine nomerdi translatsiya qılıw hám A abonentti B abonent menen baylanıs alıwın kútiw waqtın aladı. Pútkilden sol waqıt dawamında abonentler ortasında sóylesiw baslangunga shekem baylanıs tarmaǵınıń xızmetlerine tólewler jazılmaydı, bul bolsa ókiniw menen aytamız abonentlerdi qımbat tarmaq resurslarınan paydalanǵanliklari ushın operatorlar hesh qanday dáramat almaydılar. Odan tısqarı, signalızatsiyaning bunday “aste islewi”ni abonentler sezedi hám ranjitadi. Kóp chastotalı signalızatsiyani bul processni sezilerli dárejede tezlestiredi. Ol jaǵdayda isletiletuǵın signallı kodlardı tómendegi kórsetkishler boyınsha bahalasadı : múmkin bolǵan kodlı kombinatsiyalar sanı ; kodlı kombinatsiyanı uzatıw waqıtı ; hár qıylı daǵı liniyalar boyınsha signallardı uzatıw múmkinshiligi (fizikalıq hám zichlashtirilgan analogli yamasa cifrlı uzatıw sistemaları ); uzatıwshı hám qabıl etiwshi apparatlardıń quramalılıǵı ; irkinish-sabırlıǵı ; qátelerdi anıqlaw tuwrılawǵa isenimlilik hám uqıplıliyatligi. Kóp chastotalı koddıń hár bir kombinatsiyası eki yamasa odan artıq elementar signallardan ibarat bolıp túrli chastotalarǵa iye; kóbirek “m dan” túrindegi kóp chastotalı kodlar isletiledi (K ATSda “5 ten 2” hám “6 dan 2” kodlar isletiledi). Olarda elementar signallardı qáliplestiriw ushın “m” málim chastotalar isletiledi. Bunday túrdegi kóp chastotalı kodlarda hár bir kodlı kombinitsiyani qáliplestiriw birikpeler sanı menen anıqlanadı :

“5 ten 2” ushın

6 dan 2” kodı ushın

Hár bir kombinatsiya áyne birdey sandaǵı chastotalardan ibarat bolǵanı ushın koddıń irkinish - sabırlıǵı jaqsılanadı. Bul kodlar óz-ózin tekseriwshi kodlarǵa kiredi, sebebi olar oǵan quramalı bulmagan sxemalar járdeminde qabıl etiwshi tárepte uzatıw dawamında payda bolǵan aljasıqlardı anıqlaw imkaniyatın beredi. (bir chastotanı bulmasligi, ekinen artık chastotalardı bar ekenligi). Zárúriyat tugilsa qátelik menen qabıl etilgen kombinatsiyanı qayta uzatıw soraw múmkin. Bul uzatıw isenimliligin asırıw imkaniyatın beredi ko'pchastotali kodta sóylesiw chastotalar isletiledi hám sol sebepli bul kod zichlashtirilgan liniyalar boyınsha signallardı uzatıw ushın f0=700; f1=900, f2=1100, f4=1300, f7=1500, f11=1700 Gts penenchastotalı isletilingen (0, 1, 2, 4, 7 hám 11 indeksler sonday saylanatuǵın hár bir kombinatsiya daǵı olardıń jıyındısı sol kombinatsiyanı ańlatatuǵın nomerdi beriwi kerek boladı, 0 nomeri bunnan tısqarı ).
12. 6 -suwretde kórsetilgen kodlı kombinatsiyalardı uzatıw usılı “impul'sli” tukuv matosining tuwrı hám teris háreketlerin yadǵa saladı hám tómendegi tárzde júz beredi shaqırıp atırǵan apparatqa (mısalı, markerge) ulansa informaciya uzatıwǵa tayın ekenligi tuwrısında informaciya beredi.

12. 6 - súwret. " Ulıwma moki" usıllı registr signalızatsiyasi.

Marker soraw signalın jiberedi hám oǵan juwapan registr informaciyanıń málim bir bólegin uzatadı. Keyininen markerden taǵı soraw signalı keledi (yamasa qabıldı tastıyıqlaytuǵın signal ), registr informaciyanıń náwbettegi bólegin uzatadı hám taǵı basqa. Pútkil informaciyanı uzatıp registr bosaydi. Bunday usılda informaciya isenimliligi asadı, lekin onı uzatıw waqıtı da artadı. Bul usıl quramalı strukturalı tarmaqta isletiledi. ol registrda yigilgan informaciyanı túrlishe uzatıw imkaniyatın beredi. Sorawdıń túrine karab registr nomeriniń birinshi yamasa keyingi nomerin yamasa tákirar nomerdi uzatıw hám de signallardı uzatıwdı bir usıllıqtan ekinshisine utishi múmkin. 12. 6 -suwretden kórinip turıptı, olda, signallar menen almasinuv keri baǵıt daǵı signaldan baslanadı. Keri baǵıt daǵı derlik hár bir signalǵa tuwrı baǵdardaǵı juwap signalları tuwrı tuwrı keledi. Signal dawam etiw waqtinı 45-5 ms penenni quraydı qabıl hám uzatıw arasındaǵı interval - 60 ms penenden kem emes. Náwbettegi signaldı kútiw kiretuǵın ATS penenushın 200-250 ms, shıǵıwshı bolsa 3, 5 -4 s. Registr signalların uzatıw ushın “impul'sli moki” usılınan tısqarı “impul'sli paket” usılları isletiledi. Olar jıynalǵan informaciyanı úlken tezlikte uzatıw zárúr bolǵanda isletiledi, bul ádetde jergilikli ATS penenhám ShATS penenóz-ara sheriklikte talap etiledi. Signallardı “impul's penenpaketi” usılı menen uzatıwda, jıynalǵan kodlı kombinatsiyalar bir buyrıq boyınsha birin ketin, qabıllaw apparatı náwbettegi kombinatsiyanı qabıllawǵa tuwrılanishga zárúr bolǵan interval menen uzatıladı. Signallar menen almasinuvda tómendegi waqıt aralıqları isletiledi:

T1=50- 5 ms penen- uzatılıp atırǵan paket degi impul's penenhám pauzalar, olar ortasındaǵı dawam etiw waqti ;
T2=10 S penen- Bánt etiwdiń tasdiklash signalı alınǵannan keyin ShATS penenden surovni ATS penende kútiw waqıtı ;
T3= 3 S penen- paketti uzatılǵannan keyin, teris signaldı kútiw waqıtı. 12. 1-kestede “impul'sli paket” usılı keltirilgen.
12.1- keste

Hár túrlı tań qalarlıqtaǵı shaqıriklarda paket quramı 12. 2-kesteda keltirilgen. Shaqiriklar túri hám impul's penenpaketi quramı.

12.2-keste

“Intervalsız impul's penenpaketi” usılı mezgiliy stanciya daǵı abonent liniya nomerlerin avtomatqa anıqlaytuǵın apparatura (ANAA) jumıs penenprocessinde isletiledi. Bunda ATS penenhám ShATS penenortasında shaqırıp atırǵan abonent liniya nomeri hám jıynalǵan signal informaciyası ANAA járdeminde “intervalsız impul's penenpaketi” usılında uzatıladı. Bul bolsa uzatıw waqtın sezilerli dárejede azaytadı. Qabıllaw tárepinde kod kombinatsiyaların ajıratıw, quraytuǵın chastotalardı ózgeriwin tabıwǵa tiykarlanadı. Eger uzatılıp atırǵan nomerler izbe-izliginde eki yamasa bir neshe nomerler izbe-iz birdey bolsa, birdey cifrlardıń jupi “torlan” signalı menen almastırıladı. Ulıwma paydalanıw daǵı telefon tarmaqlarınıń qálegen ATS penenbirinshiden ózine jalǵanǵan shaqırılıp atırǵan abonent liniya nomerin hám kategoriyasini anıqlawdı biliw kerek, bul shaqırıp atırǵan tárep sorawı boyınsha bul informaciyanı uzatıw múmkinshiligine ıyelew ushın etiledi hám ekinshiden keri stanciyadan ShATS penenden yamasa arnawlı xızmet túyininen (MXT) yamasa shaqiriqni bólistiriw basqıshından soǵan uqsas informaciyanı surash hám qabıllawdı “biliw” kerek. MXT hám ShTB alǵan informaciyası tiykarında xızmet tólewlerin jazadı hám de sol xızmetten paydalanıwǵa abonenttiń huqıqın anıqlaydı. ATS penenANAA den tómenden etilgen shaqiriqni deregin anıqlaw ushın paydalanıladı. ATS penenANAA den informaciyanı jalǵaw ornatıwdıń tómendegi basqıshlarında sorap alıwı múmkin: jalǵaw liniya bánt etilgen keyin (ShATS penenga baylanıs ornatılıp atırǵanda ), juwap kutilganda; shaqırılıp atırǵan abonent juwabında ; sóylesiw waqtında. ANAA ga 500 Gts penensignal 10±400 ms penenden keyin “juwap” signalınan keyin túsiniw múmkin. Eki soraw arasındaǵı minimal waqıt 0, 3±0, 05 s penenquraydı. ShATS penenbaylanısda minimal waqıt 1, 2±0, 1 s penensorawlardı maksimal sanı 3. Bir pakette 13 nomer bulishi múmkin. Paket ishinde nomerlerdi keliw izbe-izligi: uzatıw bası ; abonent kategoriya nomeri; nomerdi birlik nomeri; onlıq, júzlıq, mıńlıq, on mıńlıq, júz mıńlıq, million nomerleri, uzatıw bası. Eger jergilikli telefon tarmaǵında 5, 6 cifrlı nomerlew isletilingen bolsa, 7 cifrlı bolaman degenge shekem aldına 2 yamasa 0 yamasa av sistemalı tarmaq indeksi qo'ushiladi. Sonday etip, “intervalsız paket” usılında uzatılıp atırǵan ANAA informaciyası “0 den 2” eki chastotalı kodlı kombinatsiyalardıń arasında pauza ámeldegi bolmaǵan izbe-izlik bolıp tabıladı. Hár bir kombinatsiyanı uzatıw dawam etiw waqti 40±1 ms penenteń. Kóp chastotalı signalızatsiya bir kator kemshiliklerge iye: signallar informaciya mazmunı, operativligi, irkinish-sabırlıǵı shegaralanǵanlıǵı, sóylesiw spektiridagi soǵan uqsas chastotalardı signal informaciyaı sıyaqlı qabıllaw múmkinshiligi bar ekenligi. Bul bolsa tarmaq jumısın ANAA jumısın buzıwǵa yamasa operatordı aldawǵa alıp keledi.