Baʼzi buyruklarni asoslashga xojat bulmasligi mumkin, bunday xollarda ular tugridan-tugri farmoyish kismi bilan xam berilaveradi.
Tashkiliy xujjatlar mazmunan tashkilot, muassasa va korxonalarning xukukiy makomi, tarkibiy tarmoklari va xodimlari, boshkaruv jarayonining borishida jamoa ishtirokining kayd kilinishi, boshka tashilotlar bilan alokalarning xukukiy tomonlari kabi masalalarni aks ettiradi. Nizomlar, yuriknomalar, majlis bayonlari, shartnomalar ana shunday tashkiliy xujjatlar sirasiga kiradi.
Buyruk imzo chekilgandan sung kuchga kiradi. Farmoyish korxona maʼmuriyati xamda bulimlar raxbarlari tomonidan amaliy masalalar yuzasidan kabul kilinadigan xujjatdir. Odatda farmoyishlarda xarakat muddati cheklangan bulib uning kuchi bulimlarning tor doirasiga ayrim mansabdor shaxslar va fukarolarga taalukli buladi. Farmoyishning matni xuddi buyrukniki singari zaruriy kismlardan tashkil topadi. Fakat uning kirish kismida «BUYURAMAN» suzi urniga tavsiya kilaman, ruxsat beraman kabi suzlar ishlatiladi.
Kursatma korxonalarda xabar, sifat metodik tusdagi masalalar shuningdek buyruklar, yuriknomalar va boshka xujatlarning ijrosi bilan boglik bulgan tashkiliy masalalar yuzasidan chikariladigan xukukiy xujjatdir. Kursatmaga birinchi bulib raxbar bosh muxandis ularning urinbosarlari imzo chekish xukukiga ega.
Tashkiliy farmoyish xujjatlar
Tashkiliy xujjatlar xakida tushuncha va ularga oid xujjatlar.
Farmoyish xujjatlar xakida tushuncha va ularga oid xujjatlar .
Iktisodiyetni boshkarishda tashkiliy farmoish xujjatlarining axamiyati kattadir. Xar kanday firma yeki korxonani boshkarishda tashkiliy farmoish xujjatlaridan tulik foydalanadi.
Tashkiliy xujjatlarga nizom ,ustav, majlis bayeni, shartnoma kiradi.
Nizom bu korxona yeki uning tarkibiy bulinmalari tuzilishi xukuki vazifalari ,burchlari, ishni kanday tashkil kilish
tarkibini belgilaydigan xukukiy xujjatdir. Nizrm ayrim mansabdor shaxslarga va turli tadbirlarga (kurik, musobaka va boshkalarga nisbatan xam tuzilishi mumkin) kupincha nizom korxonalarni taʼsis etish va tashkil topish paytida tuziladi va yukori tashkilotlar farmoyishi bilan tasdiklanadi. Korxonalarning tarkibiy kismlari ularning raxbarlari tomonidan tuziladi va korxona raxbari farmoyishi bilan yeki tasdiklash ustxati (viza) kuyish bilian kuchga kiradi.
Yuriknoma bu konun yeki boshka normativ xujjatlarni tushintirish maksadida chikariladigan xukukiy xujjatlarni tushuntirish maksadida chikariladigan xukukiy xujjatdir. Korxona mansabdor shaxs va fukarolarning tashkiliy, ilmiy, texnikaviy, moliyaviy va boshka maxsus faoliyat tomonlari xususida tartib koida urnatish maksadida davlat boshkaruv organlari tomonidan chikariladi, yeki raxbar tomonidan tasdiklanadi.
Yuriknoma matni bulimlardan tarkib topadi. Bulimlar modda va bandlarga bulinishi mumkin, yuriknoma odatda «Umumiy koida » deb xam yuritiladi , unda yuriknomaning maksadi ochib beriladi.
Yuriknomalar ichida xodimning lavozimi yuriknomasi aloxida urin egallaydi. Unda umumiy kism xodimning vazifalari, burchlari, xukuklari, boshka xodimlar bilan munosabatlari ishni baxolash mezoni va xodim masʼuliyati kursatiladi. Lavozim yuriknomasini xodimning bevosita raxbari ishlab chikadi, sungra bulim mudiri yeki korxona raxbari tasdiklaydi.
Farmoyish xujjatlari raxbarlar tomonidan chikariladigan xujjatlardir, farmoyish xujjatlariga buyruk, farmoyish, kursatma kiradi. Buyruk doimiy ravishda shaxsan raxbar tomonidan tayerlanadi, kursatma va farmoyishlar raxbar movunlari tomonidan beriladi.
Buyruklarning bir kator turlari mavjud bulib bularga:
Umumiy masalalar buyicha
Shaxsiy tarkib buyicha
Asosiy faoliyat buyicha
Asosiy faoliyatga oid buyruklar ishni tashkil kilish, muassasa yeki uning bulimlari faoliyatini tartibga solishda
kullaniladi. Ularda, odatda, yukori tashkilotlardan kelgan kursatmaviy xujjatlar xodimlarga yetkaziladi, bularning ijrosi yuzasidan anik chora-tadbirlar belgilanadi,masʼul shaxslar va bajarish muddati tayinlanadi.
Buyrukning asosiy kismlari kuyidagilardan iborat: Vazirlik, boshkarma nomi, muassasa nomi, buyrukning nomi, sanasi, rakami, buyruk chikkan joy nomi, sarlavxasi, buyruk matni, raxbar yoki urinbosar imzosi va xakozo. Buyrukning farmoyish kismi yangi satrdan, bosh xarflar bilan yoziladigan «BUYURAMAN» suzi bilan boshlanadi. Buyrukda ishning bajarilish muddati mazmunidan kelib chikib umumiy tarzda yoki xar bir farmoyishda anik kursatish mumkin.
Buyrukda adliya maslaxatchisi imzosi xam bulishi kerak. Adliya maslaxatchisi buyrukni kurishda kuyidagilarga eʼtibor beradi: masalan buyruk bilan rasmiylashtirish aksadi kanchalik tugri keladi; buyruk loyixasi amaldagi konunlarga, xukumat karorlariga kanchalik muvofik keladi; mazkur idoraning ilgari berilgan buyruklari bilan ziddiyat yukmi yoki ularning kisman takrori bulib kolmayaptimi.
Asosiy faoliyatga oid buyruklarda, odatda, mazmunidan kelib chikib sarlavxa kuyiladi.
Buyrukning asosiy matni asoslovchi va farmoyish kismlaridan tarkib topadi. Asoslovchi kismda buyrukdan maksad, shart-sharoitlar sabablar kursatiladi, asos kilib alinayotgan buyrukka xavola kilinadi. Ayrim xollarda buyrukka asos bulgan xujjat uning farmoyish kismi tegishli bandida xam kursatiladi.
Baʼzi buyruklarni asoslashga xojat bulmasligi mumkin, bunday xollarda ular tugridan-tugri farmoyish kismi bilan xam berilaveradi.
Tashkiliy xujjatlar mazmunan tashkilot, muassasa va korxonalarning xukukiy makomi, tarkibiy tarmoklari va xodimlari, boshkaruv jarayonining borishida jamoa ishtirokining kayd kilinishi, boshka tashilotlar bilan alokalarning xukukiy tomonlari kabi masalalarni aks ettiradi. Nizomlar, yuriknomalar, majlis bayonlari, shartnomalar ana shunday tashkiliy xujjatlar sirasiga kiradi.
Buyruk imzo chekilgandan sung kuchga kiradi. Farmoyish korxona maʼmuriyati xamda bulimlar raxbarlari tomonidan amaliy masalalar yuzasidan kabul kilinadigan xujjatdir. Odatda farmoyishlarda xarakat muddati cheklangan bulib uning kuchi bulimlarning tor doirasiga ayrim mansabdor shaxslar va fukarolarga taalukli buladi. Farmoyishning matni xuddi buyrukniki singari zaruriy kismlardan tashkil topadi. Fakat uning kirish kismida «BUYURAMAN» suzi urniga tavsiya kilaman, ruxsat beraman kabi suzlar ishlatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |