1-tema. Filosofiyaniń PÁn hám dúnya ǵ a kóz-qarasqa tiyisli mazmuni

: «
Ha’mmesin bilemen be?
», «
Tolıq, tiykarınan 
minnetlimen beW
», «
Tiykarınan men isenemen beW
» 
Du’nyag’a ko’z-qarastın’ baslamasına gu’manlana otırıp, filosofiya onı sıng’a alıwg’a o’tedi. 
So’ytip filosofiya o’zinin’ kritikalıq funkciasın a’melge asıra otırıp, o’mir su’rip turg’an reallıqtı 
ha’m sıng’a aladı ha’m jan’anın’ payda bolıwı ushın sha’rayat jasaydı. Haqıyqıy bar bolmıs ha’m 
oylawdı kritikalıq jaqtan analizley otırıp, gu’mannın’ tuqımın sebedi ha’m filosofiya tınıshsız 
puxaralıq sananın’ qa’liplesiwine sha’rayat jasaydı. Tradiciyalıq ja’miyetlerde (o’zgermeytug’ın 
burın ornag’an kanonlarg’a tiykarlang’an), sonday aq basqarıwdın’ demokratiyalıq emes usıllarına 
tiykarlang’an ja’miyetlerde (totalitarlıq, avtoritarlıq ha’m sog’an usag’an rejimler) oylawdın’ 
kritikalıq bag’darlanıwı bunday oylawdı alıp keliwshiler ushın jiyi-jiyi qa’wipli boladı. Bunday 
ja’miyetlerde bahalısı - tın’law ha’m atqarıw. Do’retiwshilik ha’m kriticizmge hu’kim su’riwshi 
ideologiyanı, 
bahalıqlardı 
ha’m 
du’nyag’a 
ko’z-qarslıq 
orientaciyalarda 
onshalıq 
o’zgermeytug’ınday jag’dayda g’ana ruxsat etiledi.
Sıng’a alatug’ın oylawdı nigilizmnen ha’m kritikanshılıqtan ajıratıp qaraw kerek. Son’g’ısı-
oylawdın’ to’men ma’deniyatının’ gu’wası. Filosofiyalıq kritika - bul ha’mme waqıt analiz, 
predmetti, logikasın ha’m rawajlanıw dinamikasın teren’ tu’siniw bolıp tabıladı.
Filosofiya boljaw ha’m proektlewde. Da’wirdin’ rawajlanıwının’ dinamikasın sa’wlelendire 
ha’m teoriyalıq oylawdın’ metodın qollana otırıp, bar processti kostataciyalap otıra bermeydi, al 
alg’a juwıradı-keleshektin’ scenariyin jasaydı, mu’mkin du’nyalardı jasaydı. Sonın’ o’zinin’ boljaw, 
proektlew ha’m eristikalıq funkciyaların a’melge asıradı.
«Ha’r tu’rli du’nyanı» jasay otırıp, filosofiya «polivalentlik» oylawdın’ rawajlanıwına 
mu’mkinshilik beredi. Bul adam bolmısının’ erkinliginin’ sha’rayatlarının’ biri.
Solay etip, filosofiya bir waqıtta du’nyag’a ko’z-qaras, teoriyalıq oylaw, metod ha’m 
metodologiya, tariyxıy processtin’ o’zin-o’zi an’lawı, aksiologiya, sın, proektlew ha’m boljaw bola 
aladı. Usıg’an sa’ykes filosofiyag’a du’nyag’a ko’z-qaraslıq, gnoseologiyalıq, metodologiyalıq, 
sintetikalıq, aksiologiyalıq, kritikalıq, boljawlıq, proektlew ha’m evristikalıq funkciyalar ta’n. 
Filosofiyanın’ ha’r tu’ri ta’rep funkciyalarının’ ashılıwı menen onın’ predmetlik oblastın anıqlaw 
mu’mkin. Filosofiyanın’ predmetlik oblastı «