7-Tema : Kúnrejimineaqılǵasay ámelqılıw
Kúntártibi - uyqudanturıw, azandakideneshınıqtırıwshınıǵıwları, azandakigigienikilajlar, azanǵı shay, ruwzıgerdegijumıslar, oqıw, túslıq, demalıs, boswaqıtlar, keshkiawqat, keshkigigienikilajlar, uyqugajatıw, uyqı hámtaǵı basqa.
Óspirimlerdiń saw-salamat bolıwı hám tuwrı rawajlanıwı onıń kún rejimin tuwrı dúzilisine baylanıslılıǵın biliw kerek. Olar waqtında intellektual miynet etip, waqtında fizikalıq miynet etiwi, jetkiliklishe uxlashi hám tolıq sapalı awqatlanıwı kerek.
Sol maqsette kópshilik ushın tómendegi tiykarlanǵan kún rejimin usınıs etiledi:
- Azandaki uyqudan turıw - 600
- Dene shınıqtırıw shınıǵıwları - 615 - 715
- Azandaki gigienik ilajlar - 715 - 800
- Azandaki azanǵı shay - 800 - 820
- Kárxana yamasa ruwzıger degi jumıslar - 900 - 1300
- Túslıq - 1300 - 1330
- Demalıs - 1330 - 1400
- Kárxana yamasa ruwzıger degi jumıslar - 1400 - 1700
- Bos waqıtlar (salamatlandırıw ilajları ) - 1700 - 2000
- Keshtegi awqat - 2000 - 2030
- Bos waqıtlar (shańaraqqa tiyisli hám materiallıq ilajlar ) - 2030 - 2230
- Keshki gigienik ilajlar - 2230 -2300
- Uyquga jatıw -2300
Normativ uyqı - sog'liq girewi. Uyqı organizmdiń turmıslıq zárúrli mútajligi esaplanıp, bas penenmıy qabıqlog'ini haldan toyishdan saqlaydı. Uyquning dawam etiw waqti jasqa qaray belgilenedi. Óspirim jaslarda 8-9 saattı quraydı. Uyquda organizmdiń pútkil iskerligi ózgeredi, nerv sisteması sırtqı tásirge juwap bermeydi, sanalı iskerlik toqtaydı, júrek urıwı páseytiwedi, qan basımı pasayadi, dem alıw páseytiwedi, dene bulshıq etleri bosanıwadı, aqıbette energiya sarpı azayadı, element almasinuvi susayadi, dene temperaturası pasayadi. Qattı uyqudan keyin, adam jeńillesip, ózin tándar sezedi. Sonday etip uyqı - bul dem alıw bolıp esaplanadı. Uyqı teńge dem keltiredi.
Kópshilik insanlarımız ózlerine - ózleri jábir etip, jatıwlarınan aldın shay, ashshı kofe tutınıw qılıwadı. Keshtegi awqattı haddan zıyat kóbirek tutınıw etip as qazandı toltırıp jiberiwedi, bul da uyquni aynıwına alıp keledi. Eger uyqı buzulsa bir qansha kesellikler kelip shıǵadı.
Uxlashdan aldın tómendegilerge itibar beriń:
• Mudami bir waqıtta uxlashga ádetleniń;
• Bólme temperaturası 18-19° bolsın ;
• Uxlashdan aldın 40 -60 minuta aylanıw etiń ;
• Uxlashdan aldın radio arqalı, aynası jáhán arqalı kórsetilayotgan hár túrlı nerv sistemasına unamsız tásir etiwshi esittirisler, kórsetuvlarni ılajı bolǵanınsha esitmang hám tamasha etpeń;
• Jatıwdan aldın jıllı dush qabıl etiń ;
• Awqatlanganingizdan keyin keminde 3 saattan keyin uxlang;
• Ortasha qattılıqtaǵı tegis orında uxlang.
Tınısh, jaqsı uxlasangiz, azanda tándar hám sergek bolıp turasiz, dem alǵan bolsańız, oqıwǵa qızıǵıwshılıǵıńız asadı. Azanda waqtında erte turıp, barlıq zárúr islerdi asıqpastan atqarıp, waqtında oqıw, jumısqa ketiw kerek.
Átirap -ortalıq, úrp-ádetler, jámiyet nızamları hám tártip-qaǵıydalar óspirimlerdiń qáliplesiwine úlken tásir etedi. Óspirim bos waqıtın kóp bólegin ashıq hawada ótkeziwi kerek. Dem alıw kúninde qaladan tısqarına shıqsa yamasa stadion, sport maydanshalarına barsa maqsetke muwapıq boladı.
Insan salamatlıǵınıń gigienik tiykarları, yaǵnıy insannıń jismonan saw bolıwı, hár qıylı qáwipli keselliklerden qorǵawlanıwında bekkem qalqan jaratıw, bárinen burın, hár bir kisi tárepinen jeke gigiena qaǵıydalarına qatań ámel etip jasawı menen belgilensa, ekinshi tárepden, insannıń jasawı ushın zárúr bolǵan gigienik jasaw sharayatların támiyinlewdi názerde tutatuǵın jámiyetshilik gigienası talaplarına ámel etip jasawı menen de ajıralmas baylanısqan.
Do'stlaringiz bilan baham: |