14-Tema : Ózbekstan Respublikasınıń 2021 jıl 5 iyuldagi №O'RQ-699 -sanlı ”vijdon erkinshegi hám diniy shólkemler tuwrısında”gi Nızamı tuwrısında
Ózbekstan Respublikasınıń №O'RQ-699 -sanlı ”vijdon erkinshegi hám diniy shólkemler tuwrısında”gi Nızamı 2021 jıl 5 iyulda tastıyıqlanǵan.Bul nızamnıń maqseti hújdan erkinligin támiyinlew tarawindegi munasábetlerdi, sonıń menen birge diniy shólkemler iskerligin tártipke salıwdan ibarat. hújdan erkinshegi hám diniy shólkemler tuwrısındaǵı nızamshılıq Ózbekstan Respublikasınıń Konstitusiyası, bul Nızam hám basqa nızamshılıq hújjetlerinen ibarat bolıp, eger Ózbekstan Respublikasınıń xalıq aralıq shártnamasında Ózbekstan Respublikasınıń hújdan erkinshegi hám diniy shólkemler tuwrısındaǵı nızamchiligida názerde tutılǵanınan basqasha qaǵıydalar belgilengen bolsa, xalıq aralıq shártnama qaǵıydaları qollanıladı. Bul Nızamda tómendegi tiykarǵı túsinikler qollanıladı : diniy tálim shólkemi - arnawlı bir konfessiyaga tiyisli bolǵan, diniy shólkemlerdiń professional xizmetkerlerin hám olar ushın zárúr bolǵan diniy xızmetkerlerdi tayarlaw ushın diniy shólkemlerdiń Ózbekstan Respublikası boyınsha oraylıq basqarıw organı tárepinen islengen shólkem; diniy shólkem - puqaralardıń belgilengen tártipte dizimnen ótkerilgen, birgelikte dinga ıqtıqat qılıw, sıyınıw qılıw, diniy úrp-ádetler hám dástúrlerdi orınlaw maqsetinde islengen, dáramat alıwdı óz iskerliginiń tiykarǵı maqseti etip almaǵan xamda dáramatlardı óz qatnasıwshıları ortasında bóliwlamaydigan valantyor birlespesi (jergilikli dinin shólkem, diniy tálim shólkemi hám diniy shólkemlerdiń Ózbekstan Respublikası boyınsha oraylıq basqarıw organı ); diniy shólkemlerdiń Ózbekstan Respublikası boyınsha oraylıq basqarıw organı - bir konfessiyaning jergilikli diniy shólkemleri, sonıń menen birge diniy tálim mákemeleri iskerligin muwapıqlastırıw maqsetinde Ózbekstan Respublikasınıń keminde segizta basqarıw -tapy birliginde dizimnen ótip iskerlik kórsetip atırǵan jergilikli dininyshólkemler tárepinen islengen diniy shólkem; jergilikli diniy shólkem - Ózbekstan Respublikasınıń tiyisli rayonı (qalai) tapda turaqlı jasap atırǵan, on segiz jasqa tolǵan, ellik danadan kem bolmaǵan Ózbekstan Respublikası puqaraları ǵayratı menen islengen, iskerligin Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar hám Tashkent shaxri, rayon yamasa qala tapda ámelge asırıwshı diniy shólkem (meshitler, shirkewler, sinagogalar, sıyınıwxonalar hám basqalar ); missionerlik - anıq maqsetke qaratılǵan ideologiyalıq tásir ótkeriw arqalı shaxstı óz dinine kirgiziw maqsetinde oǵan diniy qarawlardı májbúran sıńırıwǵa hám diiny táliymattı tarqatıwǵa tiyisli iskerlik; nızamǵa qılap diniy iskerlik - diniy shólkem retinde dizimnen topırdan iskerlik kórsetiw, diniy shólkem tárepinen iskerlikti ózi turǵan orından, sonday-aq sıyınıw etiletuǵın ımaratlardan hám diniy shólkemge tiyisli aymaqlardan sırtda ámelge asırıw, sonıń menen birge diniy tálim mákemelerinden sırtda jeke tártipte diniy tálim iskerligi menen shuǵıllanıw ; diniy professional tálim - diniy tálim mákemelerinde oqıwshılarǵa málim bir konfessiyaga tiyisli diniy bilimler bberishga qaratılǵan process; prozelitizm - missionerlik iskerliginiń bir konfessiyaga ıqtıqat etiwshilerdi basqa konfessiyalarga ótkeriwge qaratılǵan forması bolıp tabıladı dep óz sózin juwmaqladi. SHundan keyin sózge shıqqan Qostepa rayon Paxtakesh mfy jo'me meshiti imom xatibi B. Yunusov sózge shıǵıp, bul Nızamǵa tiykarınan hújdan erkinligin támiyinlew tiykarları hám hújdan erkinligin támiyinlewdiń tiykarǵı ústin turatuǵınlıqları tuwrısında tómendegilerdi sóylep ótti:
hújdan erkinshegi bul puqaralardıń xoxlagan dinnga ıqtıqat qılıw yamasa xesh qaysı dinga ıqtıqat etpeslik boyınsha kepillik berilgen konstituciyalıq xuquqi bolıp tabıladı. Puqara dinga, dinga ıqtıqat etiwge yamasa ıqtıqat etpeslikka, sıyınıwlarda, diniy úrp-ádetler hám dástúrlerde qatnasıwǵa yamasa qatnasıw etpeslikka, diniy tálim alıwǵa salıstırǵanda óz munasábetin belgileyotganda onı ol yamasa bul tárzde májbúrlewge jol qoyılmaydı. jas óspirimlerdi olardıń xoxish-shıdamlılıǵıge, ata-anasınıń yamasa nızamlı wákilleriniń xoxish-shıdamlılıǵıge qarsı tárzde diniy shólkemlerge qosıwǵa jol qoyılmaydı.Óz dinine ıqtıqat qılıw yamasa ıseniw erkinshegiga salıstırǵanda tek nızamda názerde tutılǵan sheklewler qollanıladı.
Ózbekstan Respublikasınıń konstituciyalıq basqarıw princpıın zorlıq menen ózgertiw, onıń severeniteti hám tapy pútinligine ziyan jetkiziw, puqaralardıń konstituciyalıq xuquq hám erkinliklerin muqatıw, urıwdı, milliy, ırqiy, etnik yamasa diniy kekti targ'ib qılıw, puqaralardıń sog'ligi hám etikaına hújim qılıw, puqaralar kelisimdi buzıw, jaǵdaynı biyqararlastırıwshı tuxmatdan ibarat jalalardı tarqatıw, xalıq ortasında albıraǵan oyatıw xamda shaxs, jámiyet hám mámleketke qarsı qaratılǵan basqa háreketler júz etiw maqsetinde dindan paydalanıwǵa jol qoyılmaydı.
hújdan erkinligin támiyinlewdiń tiykarǵı ústin turatuǵınlıqları tómendegilerden ibarat :
puqaralardıń dinga munasábetinen qaramastan, diniy qarawlardı májbúran sıńırıwǵa jol qo'ymagan túrde, olardıń hújdan erkinshegiga bolǵan óz xuquqlarini ámelge asırıwı ushın teń shárt-shárayatlar jaratıw ;
Konfessiyalar ortasındaǵı tınıshlıq hám tatıwlıqtı bekkemlew, jámiyette diniy tolerantlıqtı támiyinlew.
hújdan erkinligin támiyinlewde dúnyalıq mámleket qurılısın saqlap qalıw.
hújdan erkinshegi hám diniy shólkemler tuwrısındaǵı nızamshılıqqa puqaralar xamda diniy shólkemler tárepinen ámel etiliwin támiyinlew.
Jámiyetlik rejimine, Ózbekstan Respublikası puqaralarinnig sog'ligi hám etikaına, xuquq hám erkinliklerine qawip soluvchi diniy ideyalar hám qarawlardıń sińiriliwi hám tarqatılıwına qarsı gúresiw.
Ózbekstan Respublikası ministrler Mekemesi aldındaǵı Dinge sıyınıw jumısları boyınsha komitet hújdan erkinligin, sonıń menen birge hújdan erkinshegi hám diniy shólkemler tuwrısındaǵı nızamshılıqtıń ámelde izbe-iz xamda birdey tárzde qollanılıwın támiyinlewge tiyisli sharalardıń ámelge asırılıwı ushın juwapker bolǵan kepillikli mámleket organı bolıp tabıladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |