1-Tema : Jańa Ózbekstanda erkin hám abadan jasayıq!

16 -Tema : “watandı sevmoq iymandandur”
(14 - yanvar “watan qorǵawshıları kúni”ga baǵıshlanadı.)

watan (arabsha «vatan» - ana jurt) adamlardıń jasap turǵan, olardıń áwlad hám ájdadları tuwılıp ósińki jayı, aymaǵı, social ortalıǵı, mámleketi.

watan insannıń ruwxıylıqı, turmıs tárizi, sanasın hám oylawı, ótken zamanı, búgini hám keleshegi sáwlelengen bolǵan túsinik bolıp tabıladı.
watan bosaǵadan, ózi tuwılıp ósińki awlaq jerden baslanadı. Sonıń ushın ol jasap, nápes alıp turǵan shańaraqǵa, ulg'ayib voyaga jetiwiwinde sawlatlı hám qúdiretli mákan bolǵan ana jayge miyir-muhabbat hám sadıqlıq máńgi bo'lmog'i zárúr. Hár bir insannıń watanǵa bolǵan muhabbatı ana suti, ana háyyiwi hám ata-ana mehri menen onıń gewdesine sińip baradı. Óz ata-anası, áwlad -ájdadları, olardıń dástúrleri, úrp-ádetleri, kásipkorini sevmaydigan perzent ózgelerdi da sevmaydi. Sonıń menen birge, milleti, xalqi ádebiyatı, kórkem óneri, dini hám mádeniyatınan namıslanıp, ózi ósińki jurt tábiyaatınan yoshlanib, onıń múqaddes topıraǵı qadrini ańlap jetpeydi. Bul bolsa máńgúrlikten ózge zat emes.
Zero, hesh bir insan watannan sırtda baxıt hám ıǵbal tapa almaydı. Óz jurtında abıray -itibarı bolmaǵan insan ózge yurtda da qadrlanmaydi. Sonıń ushın da xalqımızda «Ózge yurtda sultan bolaman degenge shekem, óz jurtıngda qoyshı bo'l», «Ózge yurtda shoh bolǵandan, óz jurtıngda tilenshi bolǵan ábzal», «O'lsang ól, wataningda bol! » sıyaqlı ańızlar biykarǵa aytılmaǵan. Hár kimning óz shańaraqı, turaq-jayı, óz ana jurtı qanshelli salawatlı ekenligin ózge yurtga saparǵa, jasawǵa barǵan insan biladi. Ullı oyshıl Alisher Navaiy, Bobur Mırza, Ayralıq hám basqa túp babalarimizning ózi tuwılıp ósińki watanlarınan uzaqta kúshli watan sawınshı menen jasaǵanları, ana jurt topıraǵın, ol jaǵdayda miywelerdi kózlerine totıyo etkenleri, jurt ishqida tınıshsızlanıw shetnlari barlıqǵa ayan. Olardıń psixik keshinmalari, haqıyqıy patriot kisiniń jaǵdayı bolıp tabıladı. Haqıyqıy patriot ol qay jerde yashamasin, watandıń jaqsı kúninde da, jaman kúninde da onı tark etpeydi, ol menen birge boladı.
Insan daǵı eń joqarı sezim - watan sezimi bolıp tabıladı. Ózi tuwılıp - ósińki ana jurtın jan shekem sevadigan, ózge jurt tábiyaatınan óz jurtı tábiyaatichalik zawıq ololmaydigan, úlkeindegi úlken-kishi tabıslardan maqtanatuǵın, hátte kishkine qumırsqa háreketinen zavqlanadigan pútkil aqıl ziyrekligi, końil qorı, kúsh hám múmkinshiligin sol jámiyet hám tábiyaat gózzallıǵı, rawajlanıwına baǵıshlaw etaolgan insandagina bul sezim kórinetuǵın boladı.
watan da, watanǵa muhabbat sezimi da ilohiy naǵıymet bolıp, pútkil qan tamırlarında sol sezim burqıp urǵan insanda watanfurushlik, watanǵa hiyonatdek jerkenishli jırtqıshlıqqa beyimlik hesh qashan bolmaydı. Shayır «Ózge yurtning baǵları -yu bog'chasi, óz jurtıngning yantog'icha kórinbes» dep biykarǵa aytpaǵan.
«vatan sezimi - bul watandı qorǵaw etip, watan dep qurban bolǵan To'maris, Shiroq, Spitamen, Najmiddin Kubro, Sawaplıbek dawager, mulla Aliqul dawager sıyaqlı júzlegen sheryuraklarni eslew bolıp tabıladı.
Tamırında aqırǵı tamshı qanı qolguncha dushpanǵa qarsı gúresgen Jaloliddin Máńgiberdi, Temur Malik, Abdumalik Tóre, Jábirleniwshijon dawager, Madaminbek, Namazbotir sıyaqlı bo'ysunmas penen batırlardıń, salmaqli kúnlerde aǵayinlerge jelkeles bo'lay dep, áskeriy ministrlik lawazımınan iste'foga shıǵıp, áke jurtı Turkistonga kelip, ayawsız sawashlarda halok bolǵan Nur shashıwshı patshanıń, qullikdan ólimdi ábzal bilgen Oqmasjid, Chimkent, Áwliyeota, Tashkent, Jizzaq, Samarqand, Zirabuloq qorǵawshılarınıń atınıń yadqa aldılarr. watan sezimi - bul koloniya basqarıw princpıına qarsı bas penen kótergen Tashkent, Jizzaq, Andijan kóterilisshileri, Dukchi Eshon. watandı asıraw, hár bir qarıs jerin qorǵaw, bul múqaddes minnet bolıp, azat hám ǵárezsiz watanǵa iye bolıw hesh qashan ańsatǵana qolǵa kiritilmegen. Ǵárezsizlikti saqlaw hám qorǵaw qılıw milliy mámleketliliginmizning dáslepki aktual máselesi edi. Ózbekstan Respublikası húkimeti, Respublika ǵárezsizligi daǵaza etilgeninen keyin dáslepki aylardanoq Qurallı kúshler tashkil etiw tuwrısında ilajlardı ámelge asıra basladı. 1992 - jıl 14 - yanvarda Ózbekstan Joqarı Sovetiniń sheshimi qabıl etildi. Bul sheshimge muwapıq burınǵı Sovet Armiyasınıń Turkiston Áskeriy okrugiga qarawlı Ózbekstan Respublikası aymaǵında jaylasqan barlıq áskeriy bólimleri, qosılmalari, bólek batalionlar, áskeriy oqıw orınları Ózbekstan Respublikası nızamlı basqarıwına ótkerildi. Bul hújjet Ózbekstan ushın óz armiyasınıń dúzilisine tiykar bolıp xızmet etdi.
Ózbekstan Respulikasining 1993 - jıl 29 - dekabr degi nızamına qaray 14 - yanvar jurtımızda «vatan qorǵawshıları kúni» dep daǵaza etildi. Qurallı kúshlerdi milliy jas kadrlar menen toltırıw ushın jańa áskeriy oqıw orınları ashıldı. Atap aytqanda, Respublikamız ushın jańalıq hám strategiyalıq áhmiyetke iye Jizzaq Aviatsiya áskeriy bilim jurtı, Qurallı Kúshler Akademiyası hám basqa áskeriy tálim mákanları isley basladı.
Prezidenttiń 2000 - jıl 7 - fevral daǵı Pármanı menen jańa «Ózbekstan Respublikası «Áskeriy doktrinasi» islep shıǵıldı. Oǵan muwapıq, Ózbekstan Respublikası óz Qurallı Kúshlerin tek qorǵaw maqsetlerin názerde tutıp qáliplestiriwi hám rawajlantirib barıwı aytnadı. Sonıń menen birge, mámleket Qurallı Kúshleri ózinde Qorǵaw ministrligi bólindileri, Shegara áskerleri, Ishki jumıslar ministrligi hám de Milliy qawipsizlik xızmetiniń arnawlı bólindileri hám basqa keńselerdiń áskeriy tuzulmalarini birlestirildi. 2002 - jıl dekabr ayında Joqarı Jıynalıs X - sessiyasi «Ulıwma áskeriy minnetleme hám áskeriy xızmet tuwrısında»gi jańa nızamı qabıl etdi.
watan ozodligini asıraw hám qorǵaw qılıw házirgi jas áwladta ótken zaman babalarımız sonıń menen birge, keleshek áwlad aldında joqarı juwapkershilikti júzege keltiredi. Mine usılardı sezim etken halda húkimetimiz tómendegi: «Qorǵaw tuwrısında»gi, «Umum áskeriy minnetleme hám áskeriy xızmet tuwrısında»gi, «Ózbekstan Respublikası Qurallı Kúshleri rezervindegi xızmet tuwrısında»gi, «Ózbekstan Respublikası mámleket shegarası tuwrısında»gi, «Terrorizmga qarsı gúres tuwrısında»gi hám basqa nızamlar, Prezident húkimleri, húkimet qararları, atap aytqanda, Ózbekstan Respulikasining Milliy qawipsizlik konsepsiyası hám sol sıyaqlı hújjetler islep shıǵılǵan. Hár qanday hurujlarni jónge salıw etıwde, joqarıdaǵı nızam hám qararlar tiykarında iskerlik alıp baratuǵın xızmet xızmetkerleri ámelge asırmoqdalar.
Biz puqaralar nızamda kórsetilgen salıq hám jıynawlardı tólew menen watan qorǵawshıların ekonomikalıq tárepten támiyinleniwine kómeklesemiz. El basshısımız aytıp ótkeni sıyaqlı : «Eger kimki óz armiyasın boqmasa, erteń ózgeler armiyasın bagıwǵa májbúr boladı». Azatlıq delingende tek kimga bolıp tabıladı mutiylikdan, qısıwdan holi bolıw emes, bálki ruwxıy tárepten da azat hám húr bolıwımız túsiniledi.
Ózbekstan rawajlanıwına qáwip salıp atırǵan abaylar ádewirgine tabıladı. Mámleket ǵárezsizligine hám watanımız qawipsizligine rahna soluvchi abaylar tómendegiler bolıp tabıladı:
- Regionlıq mojorolar;
- Diniy ekstremizm hám fundamintalizm;
- Ullı mámleketshilik shovinizmi hám agressiv mılletshillik;
- Etnik hám milletleraro qarama-qarsılıqlar ;
- Korrupciya hám ayıpkerlik;
- Jergiliklishilik hám urıw -aymaqshılıq ;
- Ekologiyalıq máseleler bolıp tabıladı
Islam Karimov «Milliy armiyamız - ǵárezsizligimizning, tınısh hám arqayın turmısımızdıń bekkem kepilligidir» shıǵarmasında : «14 - yanvar sánesin tek áskeriy xizmetkerler emes, áyne waqıtta armiya saplarında óz minnetin o'tab qaytqan watanlaslarımız hám erteń xızmetke baratuǵın mıń-mińlaǵan nawqıran farzanlarimizning qutlı bayramı dep qabıl etiwimiz, onı eń ullı, eń áziz áyyam - Ǵárezsizlik bayramı sıyaqlı joqarı dárejede bayramlawımız kerek. Sol menen birge, milliy armiyamız tashkil tapqan bul sanani bayram etkende, Qurallı Kúshlerimizning tiykar tamaqtasın qoyǵan insanlardı, márt hám fidoy jerleslerimizni minnetdarlıq sezimleri menen eske alıw tekǵana tariyxıy, áyne waqıtta tárbiyalıq noqatı názerden da hár tárepleme orınlı boladı».
Ámir Temur óziniń o'gitlarida perzentleri hám áwladlarına qarata ájayıp bir pikirdi aytqan edi.
«Mámleket - puqaralardıń sadıqlıqı hám fidoyligi ila qúdiretlidir». watan múqaddes bolıp tabıladı. Odan qımbat, odan áziz, odan shıyrın, odan ullı naǵıymet, baylıq joq bolıp tabıladı. Sol baylıqtı qadrlaǵan, odan sheksiz maqtanǵan insanǵana shańaraǵı, xalqi, átirap -ortalıǵı, jámiyetke miyir-muhabbatlı boladı. Quyash Davron ta'biri menen aytqanda, «Muhabbatsız júrekke watan sig'maydi. Hár bir gódek, hár bir kisi óz dáwiri menen watandı yad etedi. Dardsiz júrekke watan sig'maydi. watan dardi, watan muhabbatı menen jasaǵan júrekkina insaniyattı sevadi, insaniyat ushın kuyinadi».