“1-sinf o`quvchilarida ifodali o`qish ko’nikmalarini shakllantirish”



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/43
Sana24.01.2022
Hajmi1,63 Mb.
#407073
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   43
Bog'liq
1-sinf oquvchilarida ifodali oqish konikmalarini shakllantirish (1)

 

(ohang) muhim ril o’ynaydi



.

 Intonatsiya og’zaki 

nutqning birgalikda harakat qiluvchi elementlari: urg’u, nutq tempi va ritmi, pauza, 

ovozning  past-balandligining  yig’indisidir.  Yuqorida  biz  asosan  bu  masalaga 

to’xta- lib o’tdik. 

 

II.  2.  “O’qish  kitobi”  darsligidagi  nasriy  asarlarni  ifodali  o’qittirish  yo’llari.

  

Nasr sochma tarzda yaratiladi.  Navoiy aytganidеk: 



               Nazm anga gulshanda ochilmog’lig’i, 

               Nasr qaro еrda sochilmog’ligi. ("Hayrat ul-abror"dan.) 

     Hayotiy  voqеlik  bayoni  muallif,    shartli      hikoyachi    yoki    asar  qahramoni  

tomonidan  olib  boriladi.  Nasrda  monolog, diolog, portrеt, pеyzaj, yozuvchi nutqi 

kabilar mavjud.  O’zbek  adabiyotida nasr nazmdan so’ng  yuzaga kelgan. Dastlab 

folklorda  ertak,  og’zaki  hikoya,  og’zaki  qissa,  rivoyat,  asotir,  afsona  kabi 

shakllarda  paydo  bo’ldi.  O’zbekning  yozma  adabiyotida  "Qisas  ul  anbiyo", 



49 

 

"Mahbub  ul-qulub",  "Boburnoma",  "Gulzor"  kabi    sanoqli  nasriy  asarlar  mumtoz 



adabiyot sanaladi. Faqat XX asrdan boshlab o’zbek nasri rivojlandi va janrlar rang-

barangligiga erishdi. 

     Nasr  qator        janrlarga  ega.  G’arb  adabiyotshunosligi  epik  turni  dastlab    uch  

katta  ichki turga bo’ladi: 

      

 

       



Bu  tur  va  janrdagi  asarlarning  barchasi  boshlang’ich  sinfda  uchramaydi.  Ayniqsa, 

katta  epik  tur  janrlaridan  deyarli  foydalanilmaydi.  Qissadan  esa  bir-ikki  o’rinda 

parcha keltirilgan, xolos. 

      


Nasriy  asarlarni  ifodali  o'qish  katta  mahorat  talab  qiladi.  Chunki  adabiy 

asarning badiiy xususiyatlari, unda oldinga surilgan fikrlar, yozuvchi dunyoqarashi 

kabi muhim masalalarni aniqlashda ifodali o'qish katta ahamiyatga ega. 

Nasriy  asarlarni  ifodali  o'qishni  hammaga  yaqin  va  tanish  boshlangich  sinf 

o'quvchilari  uchun  tushunishi  va  o'zlashtirishi  oson  bo'lgan  xalq  og'zaki  ijodiga 

mansub ertakdan boshlash maqsadga muvofiqdir:  "Bir bor  ekan (qisqa  pauza), 

bir 

yo'q  ekan  (qisqa  pauza),  qadim  zamonda  (pauza)  bir  kishi  bo'lgan  ekan  (pauza)". 



Bunday zachin, ya'ni ertakning boshlanmasi barcha xalq ertaklarida bo’ladi. 2-sinf 

o’quvchisi uni to’gri anglashi kerak. 

   

Nasriy  asarni  aniq  tushunib  yetgan  o’quvchi  undagi  voqea-hodisalar 



guvohiga  aylanadi.  Natijada  tinglovchilarga  xuddi  o’zi  ko’rganday,  o’zi  boshidan 

kechirganday  voqealar  ruhi  va  mohiyatini  yetkazishga  harakat  qiladi.  Demak, 




Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   43




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish