1-ШЎъба: педагогик технологиялардан самарали фойдаланиш муаммолари ва ечимлар

 Кафолатланган натижага эришиш
- Педагогик жараѐнда тақдим 
қилинган билим, кўникма, малакаларнинг эгаллаганлик даражаси маълум 
бир натижа ва самара берса, яъни продукцияланса (маҳсулли бўлса) бу 
жараѐн кафолатланган, самарали бўлиб ҳисобланади.
Жамиятнинг соғлом фаолияти ва ривожланиши жараѐнида таълим 
ижтимоий институти муҳим ўрин эгаллайди. Аждодлар меҳнати маҳсули 
бўлган билим, қадрият, тажриба, анъаналар келажак авлодга кейинги 
маънавий-маданий тараққиѐт учун етказилиши зарур. Олдинги давр 
меросини эгалламасдан туриб, мавжуд маданиятни сақлаб қолиш ва 
мукаммаллаштиришнинг иложи йўқ. Инсонларни ижтимоийлашув 
жараѐни орқали ижтимоий норма ва қадриятларга мослаштириш, ўргатиш 
мумкин. Таълим институти айнан шундай функцияни бажаради. У хар бир 
жамиятда мустақил тизим сифатида намоѐн бўлиб, билимлар, қадриятлар, 
касбий кўникмалар, хулқ-атвор нормаларига жамият аъзоларини тизимли 
сабр билан ўргатиш ва ўқитиш воситаси сифатида кўрилади. Кўп холларда 
берилаѐтган ушбу билим, кўникма, қадриятларнинг кўлами, сифати ва 
етказилиш тезлиги жамиятнинг ижтимоий-иқтисодий тизими ва моддий-
техник тараққиѐти билан белгиланади. 
Бугунги кунда олий таълим муассасаларида бошқарувнинг уч хил 
йўналишини ажратиш мумкин: биринчисига кўра,
- бошқарув келажакни кўрувчи; 
–
фаолиятни ташкиллаштирувчи; 
–
ташкилотни идрок қилувчи; 
–
фаолият турларини мувофиқлаштирувчи; 
–
қарор ва буйруқларни бажарилишини назорат қилувчи ташкилий 
тузилма. 
Иккинчи йўналиш: бир тизимнинг иккинчисига, шахснинг иккинчи 
бир шахсга ѐки гуруҳга ―таъсир этиши‖; 
Учинчи йўналиш: бошқарув – бу ўзига хос юксак санъат ва 
маҳоратни талаб қилувчи танлов, шу танлов асосида қарор қабул қилиш ва 
унинг бажарилишини назорат қилиш жараѐни. 
Бошқариш назарияси асосчиларидан бири Анри Файоль ХХ асрнинг 
бошларида бошқарувнинг бешта функциясини ажратиб кўрсатган: 
режалаштириш, ташкил этиш, фармойиш бериш, мувофиқлаштириш, 
назорат қилиш. 
Хўш, педагогик жараѐнни бошқариш нимадан бошланади? Таълим 
муассасаларида таълим-тарбия жараѐнини режалаштириш, ташкил этиш, 
ўқув вазиятлари бўйича қарор қабул қилиш, кафолатланган натижани 
қўлга киритиш, назорат қилиш, касбий фаолиятни мувофиқлаштириш 
билан белгиланади. 

---

330 
―Бошқарув
,,
сўзи одатда аниқ бир мақсадга эришиш учун 
бошқарилувчи тизим (ѐки бошқарув объекти)га фаол таъсир кўрсатиш 
тўғрисида гапирилганда қўлланилади. Демак, ўқитувчи тинмай ўз 
малакасини ошириши, ўз устида изланиши, ўз устида қунт билан 
ишлаши талаб этилади. Бунинг учун педагог ходимларни қайта 
тайѐрлаш ва уларнинг малакасини ошириш институтида бошқарув 
тизими чуқур ўргатилмоқда. 
Педагогик маҳоратни оширишда бошқарув санъатидан фойдаланиш 
ҳам муҳим аҳамият касб этади. Бунда, таълим менежментида долзарб 
бўлган масалалар мавжуд: 
-таълимда мақсадни аниқ қўя билиш ва бош ғоялар ечимига эътибор 
бериш; 
- педагогик жамоада сўз ва иш бирлигини йўлга қўйиш, соғлом муҳит 
яратиш;