Шахснинг ўз-ўзини англаши ва Мен—концепцияси. Шахснинг социал тасаввурлари

Шахснинг ўз ўзини англаши ва мен концепцияси. Шахснинг социал тасаввурлари

• Режа:
• 1.Ўзини ўзи англаш тушунчасининг моҳияти
• 2.Ўзини ўзи англаш ва “Мен” сиймосининг таркибий қисмлари
• 3. Эгоизм ва альтуризм тушунчалари
•  

• Ўзини ўзи англаш тушучаси У.Джемс томонидан психология фанига киритилган. Замонавий психология фанида, бу тушунчани аниқлаб берувчи ҳеч қандай ёндашув мавжуд эмас.

«Ўзини ўзи англаш» тушунчаси инсон ўз индивидуаллигини тушуниши сифатида кўрсатилади. Инсон ўзини ўзи англаши одамни ўраб турган ташқи дунёга (ташқи йўналиш), ёки субъектнинг ўзига – танага, хатти-ҳаракатига, эҳтиёжларга, хулқ-атворига қаратилган бўлиши мумкин”.

«Ўзини ўзи англаш» тушунчаси инсон ўз индивидуаллигини тушуниши сифатида кўрсатилади. Инсон ўзини ўзи англаши одамни ўраб турган ташқи дунёга (ташқи йўналиш), ёки субъектнинг ўзига – танага, хатти-ҳаракатига, эҳтиёжларга, хулқ-атворига қаратилган бўлиши мумкин”.

Психолог В.В.Столин томонидан келтирилган фикрга кўра, “Ўзини ўзи англаш – мураккаб психологик тузилма бўлиб, ўз ичига қуйидаги ўзига хос таркибий қисмларни олади. Хусусан, биринчидан, ўзининг ўзига хослигини англаш, иккинчидан, ўзининг шахсий “Мен”ини, фаол фаолиятининг бошланишини англаш, учинчидан ўзининг психик сифат ва хулқ-атворини англаш, тўртинчидан, бирон бир аниқ ижтимоий ўзига баҳо бериш тизимини ишлаб чиқишдир”.

• Психолог В.В.Столин томонидан келтирилган фикрга кўра, “Ўзини ўзи англаш – мураккаб психологик тузилма бўлиб, ўз ичига қуйидаги ўзига хос таркибий қисмларни олади. Хусусан, биринчидан, ўзининг ўзига хослигини англаш, иккинчидан, ўзининг шахсий “Мен”ини, фаол фаолиятининг бошланишини англаш, учинчидан ўзининг психик сифат ва хулқ-атворини англаш, тўртинчидан, бирон бир аниқ ижтимоий ўзига баҳо бериш тизимини ишлаб чиқишдир”.

Ўзини ўзи англаш тушунчасига А.Г.Спиркин қуйидагича таъриф беради: “Ўзини ўзи англаш – бу инсон томонидан ўз ҳаракатлари ва уларнинг натижасини, хаёллари, туйғулари, қизиқишларини англаш, ўзини ва ҳаётдаги ўрнини умумий баҳолашдир”.