1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
84 
MEA solinadi va muttasil aralashtirilgan holda) 2 sutka davomida qoldiriladi. 
MEA ning ortiqchasi 10 marta ko‘p xajmdagi M borat bufer (rN 8,5) bilan 
yuviladi. Biospetsifik sorbentga virusni sorbsiyalash. Biospetsifik sorbentga 
(polamid granulaga dialdegid orqali biriktirilgan antitela) TMV ni sorbsiyalash va 
so‘ngra desorbsiya qilib tozalash uchun xromatografik kolonka 1x7 sm) sorbent 
bilan to‘latiladi va 0,05 M tris -HCl, 30 SaS1
2
, 5% etilenglikollik sorbsiyalash 
buferi bilan to‘yintiriladi, so‘ngra kolonkaga 10 mg (1,5 ml) toza TMV solinadi. 
Ushbu kolonka sorbsiyalash buferi bilan yuviladi (6 ml/soat), fraksiyalar 3 ml dan 
to‘planadi. Adsorbsiyalanmagan virus spektrofotometr yordamida o‘lchanadi. 
Kolonka yaxshilab yuvilgandan so‘ng kolonka sorbsiyalangan virusni tris-HCl, 1 
M KCl va 0,015 M EDTA solingan bufer pH gradienti 7,5 dan to 11,0 bo‘lgan 
desorbsiyalovchi eritmada desorbsiya qilinadi. Eritma pH ni 0,1 n li NaOH bilan 
oshiriladi. 
Desorbsiya 
qilish 
boshlanganda 
avval 
kolonkadan 
virusni 
adsorbsiyalangan qismi yuvilib chiqadi. Sekin asta pH ni oshirishi natijasida 
virusning 
sorbentga 
sorbsiyalangan 
qismi 
desorbsiyalanib 
chiqadi. 
Desorbsiyalanish maksimumi pH 10,5 - 11,0 da kuzatiladi, ya’ni virusning asosiy 
qismi yuvilib chiqadi. Spektefotometrda UB -nurlarni 260 nm da yutishi, 
N. 
glutinosa
o‘simligida nekrozlarni hosil bo‘lishi kolonkadan pH gradientiga TMV 
desorbsiyalanganini ko‘rsatadi. 
Toza virus preparati bilan yuqoridagi uslub yordamida sorbentli kolonka 
kalibrlanadi (aniq bir o‘lchamga keltiriladi) (10). 
4.10. TMV
bilan kasallangan o‘simliklardan biospetsifik 
xromatografiya usulida toza virus ajratish 
Virusli materialga n-butanol (8%) bilan ishlov berilgandan so‘ng, virusli 
ekstrakt 6000 molekula massasi polietilen glikol (4%) va 1,5 M osh tuzi 
yordamida konsentratsiyasi oshiriladi. 
Kolonkaga 1 ml virusli namuna solinadi va sorbsiyalovchi bufer (0,05 M tris 
- NS1+5% etilenglikol +30 mm SaS1
2
) bilan yuviladi. 
YUvish jarayonida elyuatlar 3 ml dan qilib yig‘iladi va spektrofotometrda 
260 nm ga UB-nurini yutishga asoslanib elyusiya grafigi chiziladi. Kolonkani 
yaxshilab 
jigarrang 
tusli 
pigmentlar 
ketguncha 
yuviladi. 
Kolonkaga 
adsorbsiyalangan virusni desorbsiyalovchi bufer (0,05 M tris-NS1+0,1 M 
NaCl+0,015 M EDTA, rN 5,0 ) bilan yuviladi. Olingan fraksiyalar 260 nm da 
UB-nurlarni maksimal yutish xususiyatiga ega. Shu fraksiyalardagi D 260/280 
nisbati 1,20-1,25 ga teng bo‘ladi. Elektron mikroskopda mazkur fraksiyalarni 
analiz qilish ularda tayoqchasimon virus zarralari borligini ko‘rsatdi. Uning 
yuqumliligini 
N. glutinasa
barglarida aniqlanadi (1 bargda 16-18 nekroz). Demak, 
affin xromatografiya usulida ham viruslarni tozalash imkoniyati mavjud ekan 
(10).