1 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

sharoitida urug„lantirish (postgam nomuvofiqlikni yo„qo-
tish)
 
tabiiy sharoitda tanlangan juftlikni urug‗lantirish imkoniyati bo‗lmagan 
holatda amalga oshiriladi. Bu quyidagi bir necha sabablarga bog‗liq: 
1) fiziologik farqlanishga ko‗ra, turli hil o‗simliklarda changchilarning 
yetilish davrining farqlanishi. 
2) morfologik farqlanishga ko‗ra, changchi iplarining qisqaligi yoki 
rivojlanishning turli bosqichlarida uning o‗sishini susayishi. 
in vitro
sharoitida 
urug‗lantirish jarayoni ikkita yo‗l bilan amalga oshiriladi:
a) agarli ozuqa muhitida tayyor changchi hujayralarini o‗stirish;
b) ozuqa muhitiga platsenta bilan urug‗kurtak joylashtirilib, uning yaqiniga 
changchi hujayralari kiritish. Bunda 
in vitro
sharoitida urug‗lanish jarayoni amal-
ga oshgan oshmaganligini kuzatib aniqlanadi. Ya‘ni urug‗lanish jarayoni amalga 
oshgan holatda urug‗kurtakning hajmi sezilarli darajada o‗zgaradi. Murtak tez 
rivojlana boshlaydi va yangi gibrid avlod vujudga keladi. 
In vitro
sharoitida 
platsentani urug‗lantirish orqali madaniy tamaki 
N. tabacum 
bilan yovvoyi tamaki 
N. rosulata
ва 
N. debneyi
o‗simliklarini chatishtirish imkonini bergan. 

---

50 
M.F.Ternovskiy 1976 yilda va 1986 yilda Shinkarev tomonidan tamakining 
turlararo gibridlarini vujudga keltirilishiga erishilgan.
Postgam nomuvofiqlik urug‗langandan so‗ng vujudga keladi. Bunda 
ba‘zan unmaydigan urug‗ hosil bo‗ladi. Bunga sabab murtakdan endosperm 
rivojlanmaydi. Murtakda endospermning kuchsiz rivojlanishi yaxshi o‗smaslik-
ka sabab bo‗ladi. Bunday hollarda urug‗dan murtak ajratib olinib ozuqa 
muhitida o‗stirilganda ijobiy natijaga erishiladi.
Murtakni sun‘iy ozuqa muhitida o‗stirish jarayoni