Nuklear endospermni birlamchi yadrosi bo'linishida hujayra po‘sti hosil bo‘lmaydi, buning natijasida murtak xaltaning plazmasida alohida turadigan ko‘p miqdordagi erkin yadrolar hosil bo’ladi. Sellyulyar endosperm

Endosperm.

1. 
   Yopiq urug’ili o‘simliklarda endospermni hosil bo‘lishi, odatda, uchta yadroning qo‘shilish natijasida hosil bo’ladi. Qo‘sh urug’lanishdan keyin eng avval murtak xaltasidagi endospermning birlamchi yadrosi bolina boshlaydi, chunki u sitoplazmaning quyuq to‘plamida joylashadi va antipodlar tarafidan kelayotgan ozuqa moddalardan ko‘proq foydalanish imkoniyatiga beradi. Markaziy hujayra yadrosi bir necha marta bo’lingandan keyin endosperm (endo- ichki, sperma- urug‘) to‘qimasi hosil bo’ladi.
   

Endospermda birinchi mitoz tarzdagi boiinishlar odatda, me’yorida ro‘y beradi. Keyinchalik, ayniqsa bir pallali o‘simliklarda, xalazal qismdagi yadroda me’yordan tashqari holatdagi - anomal bo’linishlar kuzatiladi. Anomal bunday bo’linishlar urchuq iplarini hosil bo’lishida, xromosomalar harakatining sekinlashuvida, xromosomalami bir-biriga yopishib qolishi natijasida sodir bo’ladi. Me’yoriy ravishdagi bo’linishlaming buzilishi nuklear endospermni sellyulyar endospermga o‘tish holatida ham ro‘y beradi. Urug‘ni pishib yetilish davrida endosperm hujayralarida, har qanday g'amlovchi hujayralarda yadroning shakl o‘zgarishi,ribasomalar sonining kamayishi, endoplazmatik to‘r, plastidlar, mitoxondriylarning membranalarida o‘ziga xos o‘zgarishlar sodir bo‘lishi kuzatiladi.

2. Endospermning xillari:

1. 
   Nuklear endosperm.
   
2. 
   Sellyulyar endosperm.
   
3. 
   Bazal endosperm.
   

Nuklear endosperm - endospermni birlamchi yadrosi bo'linishida hujayra po‘sti hosil bo‘lmaydi, buning natijasida murtak xaltaning plazmasida alohida turadigan ko‘p miqdordagi erkin yadrolar hosil bo’ladi.

Sellyulyar endosperm- endospermning birlamchi yadrosini bo’linishi hujayra po‘sti hosil qiladi. Bu tipdagi endosperm magnoliya, qo‘ng‘iroqgul, labguldoshlar va murakkabguldoshlar vakillarida uchraydi. Hujayradagi to‘siqlarning yuzaga kelishi turli sistematik guruhlarga mansub o‘simliklarda turlicha tarzda ro‘y beradi.

Heiobiae endosperm - oraliq tip hisoblanib, birinchi marta Heiobiae tarkibining turlarida topilgan. Bu tip asosan bir pallali o‘simliklarda keng tarqalgan bo‘lib, endospermning birlamchi yadrosi birinchi bo‘linishidan keyin hujayra to‘sig‘i hosil bo‘ladi. Bu to‘siq hujayrani ikkita: katta-mikropillyar va kichik-xalazal hujayralarga bo‘ladi.