|
Suv xo`tikchalari. Suv xo`tikchalari 1-1,5 sm uzunlikda, chuchuk suvlarda yashaydi. Ular parrandalardagi filikollez qo`zg`atuvchisining oraliq xo`jayinlari hisoblanib, kompressor usulida tekshirganda oq rangli, oval shaklda, uzunligi 0,7 mm filikalla lichinkalari (akantellalari) mikroskopda aniq ko`rinadi.
Dafniyalar. Dafhiyalar yonlab suzgichlarga nisbatan bir necha marta kichik. Ular ko`pincha ko`lmak suvlarda yashab, parrandalardagi exinurioz hamda tetra-meroz qo`zg`atuvchilariga oraliq xo`jayinlik qiladi. Ushbu parazitlarning lichinkalari chuvalchangsimon tuzilgan, kompression usulda tekshirilganda mikroskopda yaxshi ko`rinadi.
Sikloplar. Sikloplar juda kichkina bo`ladi. Ular suvda suzuvchi parrandalar-dagi sestodoz qo`zg`atuvchilariga oraliq xo`jayinlik qiladi. Qo`zg`atuvchilarning lichinkalari (sistitserkoidlari) birmuncha dumaloq shaklda, dum tomonida ortig`i bor, siklop tanasida uning ichagining ustki qismida joylashadi. Sestoda lichinkalarini topish uchun sikloplar predmet oynacha ustiga qo`yiladi va ustidan oyna bilan berkitib mikroskopda tekshiriladi. o`rtacha kattalashtirib qaralganda parazit lichinkalarining so`rgichlarini, xartumidagi ilmoqchalarini ko`rish mumkin.
Yuqorida tanishib o`tganlardan tashqari, yana gelmintlarning ko`pgina oraliq xo`jayinlarini (mayda chivin, ninachi, qo`ng`iz, chumoli va shu kabilarni) ham tekshirish mumkin.
Lyuminessent usulda mikroskopik tekshirish. Lyuminessent yoki nurlatish yo`li bilan mikroskopda tekshirish professor V.G. Evronova tomonidan tak-lif qilinib, gelmintozlarga tashxis qo`yishning yangi usuli hisoblanadi. Bu usul tuxumlari o`zaro o`xshash, aramo har xil turdagi gelmintlarnibirbiridan ajratish hamda hayotchan tirik tuxum va lichinkalarni o`liklaridan farq qilish uchun ishlatiladi. Tekshirish uchun trematoda, sestada va nematoda tuxumlari, "akridin" yoki boshqa fluoroxrom eritmalari ishlatiladi. Nematodlarning tirik tuxumi va lichinkalari lyuminessent qilmaydi, ammo o`lik tuxumi va lichinkalari yaxshi turlanadi, sarg`ish-ko`k yoki sariq rangga bo`yaladi. Nurlatib mikroskopda tekshirganda go`shtxo`r hayvonlarning ko`pgina sestodlarini, askaridata, geterakis tuxumlarini bir-biridan ajratib, ularning o`lik yoki tirikligini bilish mumkin. Nurlatish uchun tayyorlangan preparat MUF-3 yoki ML-2 markali mikroskopda tekshiriladi. Nurlatib tekshirish usuli juda oson bo`lganligi uchun undan ishlab chiqarishda foydalanish mumkin.
Gelmintozlarga tashxis qo`yishda qo`shimcha tarzda qonning morfologik tuzilishi, eozinofillar miqdori, zardobdagi oqsillarning fraksiyalarini aniqlash kabi usullar ham qo`llaniladi.
HAYVON O`LGANDAN KEYIN GELMINTOZLARGA TASHXIS QO`YISH. Hayvon o`lgandan keyin gelmintozlarga tashxis qo`yish, o`likni yorish vaqti-da, so`yilgan mol nimtalarini tekshirganda topilgan gelmintlarga hamda organ va to'qimalardagi patologoanatomik o`zgarishlarga qarab bajariladi. Qo`zg`atuvchilari, deyarli, katta gelmintlar bo`lganligi uchun hayvon o`ligini patologo-anatomik yorganda ayrim gelmintozlarni (askaridoz, fassiolyoz, diktiokaulyoz, metastrongilyoz va boshqalar kabi) aniqlash mumkin. Lekin qator geimintozlar mayda gelmint-lar tomonidan qo`zg`atiladi. Hayvon o`ligini maxsus gelmintologik usulda yorib ko`rgandagina ularga aniq diagnoz qo`yish mumkin.
O`lgan hayvonlarni bir qancha xil gelmintologik yorish tekshirish usullari mavjud: 1. Hayvonlarni akad. K.I. Skryabin usulida to`liq gelmintologik yorib tekshirish. Bu hayvonning hamma organ va to`qimalaridagi gelmintlarni topish va yig`ish uchun foydalaniladi. 2. K.I. Skryabin usuli bo`yicha hayvonlarning ayrim organlarini to`liq yorib tekshirish. Bunda ayrim organlarning gelmintlar bilan qanchalik zararlanganlik (diktiokaulyozda o`pka, fassiolyozda jigar) darajasi aniqlanadi. 3. Noto`liq gelmintologik yorish -bunda o`lgan hayvon odatdagi patologo-anatomik yoriladi va birmuncha katta, ko`zga ko`rinadigan gelrnintlar (askaiida, moniyeziylar) topiladi. 4. R.S. Shuls va Shohnazarova usulida o`lgan hayvoniar parsial gelmintologik yoriladi. Bunda organlarining ayrim qismlari tekshirilib gelmintlari olinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
