1. Nematodalar, ya'ni haqiqiy to'garak chuval-changlar (nematoda) sinfi

Terini onxoserkozga tekshirish. Mikroonxoserkalar, odatda, terining nozik joylarida to`planadi. Bularni topish uchun teri biopsiya qilinadi: qorin devorlarining pastki qismida bir oz joyining juni qirqilib, dezinfeksiya qiluvchi eritmalar bilan artiiadi, so`ngra teri pinset yordamida ushlanib, Kuper qaychisi bilan suli doni kattaligida qirqib olinadi va yod eritmasi suriladi. Teri parchasi esa probirkaga solinib, og`zi namlangan paxta bilan mahkam berkitiladi. Laboratoriyada bu teri parchasi soat oynasiga quyilgan fiziologik eritmaga joylashtiriladi. Qaychi va preparoval igna bilan mayda tolalarga ajratiladi, so`ngra namunaning hammasi sentrifuga probkkalariga solinib, bir necha soat 37-38° li termostatga qo`yiladi. Teridan chiqqan mikroonxotserkalarning harakatchanligini saqlab qolish uchun fiziologik eritma teng miqdorda qon zardobi bilan aralashtiriladi. Namuna termostatda turgandan keyin teri tolalari olib tashlanib, qolgan qismi suziladi yoki sentrifugada aylantirilib, cho`kma mikroskopda tekshiriladi. Mikroonxotserkalar juda harakatchan bo`lgani uchun osonlik bilan topiladi.
Gelmintozlarni immunologik usulda aniqlash. Xuddi yuqumli kasalliklar sin-gari, gelmintoz kasalligida ham turli darajada immunitet bo`ladi va antitela paydo bo`lishi kuzatiladi. Hozir ko`pgina gelmintoz kasalliklarda immunologik diagnostika metodi ishlab chiqilgan va ular tajribada tekshirilgan. Lekin bu usullarning ko`pchiligi hozircha veterinariya tajribasida qo`llanilmaydi, chunki bu biopreparat-lar sanoatda yetarli miqdorda ishlab chiqarilmayotir.
Gelmintozlarni epizootik aniqlash. Ayrim vaqtlarda olingan epizootologik ma'lumotlarga asoslanib, ba'zi gelmintoz kasalliklariga taxminiy tashxis qo`yish ffiumkin. Bu tashxisni tirik yoki o`lgan hayvonlarda o`tkazilgan maxsus tekshirishlar bilan tasdiqlash kerak.
1. Mollari moniyezioz bilan zararlangan xo`jaliklarda may, iyun oylarida qo`zilar ko`plab o`ladi. Shularga ko`ra moniyeziozga taxminiy tashxis qo`yish mumkin.
2. Telyazioz avj oladigan iyun, avgust oylarida xo`jalikdagi juda ko`p qoramol-larda konyunktivit va keratit belgilari kuzatiladi. Shunga ko`ra telyaziozga taxminiy diagnoz qo`yish mumkin.
Ko`pgina gelmintoz kasalliklarning aniq klinik belgilari ma'lum vaqtda paydo bo`ladi. Kasallikning avj olishi mamlakatning turli mintaqalarida turli vaqtlarga to`g`ri keladi. Taxminiy tashxis qo`yishda yilning fasli hisobga olinib, ma'lum joy-lar uchun xos sharoitlarni hisobga olish kerak.