1. Мукаддима маълумот дар бораи фан

107.ИНЪИКОСИ ТАҒЙИРОТИ ДЕМОГРАФЙ ДАР ЗАБОН
Шўъбае, ки таркиб ва ҳаракати аҳолиро меомўзад, демография (demos - халқ, graphos - навиштан) ном дорад. Тағйироти демографй (каму зиёд шудани аҳолй, фарқ кардани аҳолии шаҳру қишлоқ) ҳам дар забон бетаъсир намемонад. Ин ҳадат дар мамлакати мо ҳам пеш аз революсия вуҷуд дошт. Дар ин сурат одамони калонсол ба синну соли миёна хусусиятҳои хоси шева ва лаҳчаҳои худро хуб нигоҳ доштаанд, аммо ҷавонон доим кўшиш мекунанд, ки ба забон калима, ибора ва терминҳои навро дохил намоянд. Майли онҳо ба ин масъала беш гар аст. Дар давлате, ки дар он хадқҳои гуногунзабон зиндагонй менамоянд, як забон ба сифати забони асосй буда, роли умумикунанда дорад. Агар дар таркиби он давлат хадкҳои бехат бошанд, забони давлатй ба сифати забони асосй дониста мешавад. Масатап, пеш аз мустақилият забони русй, дар Индонезия - индонезй, дар бисёр мамлакатҳои Англия ва Америка забони англисй, дар Ҳиндустон - ҳиндй ҳамин вазифаро адо карда истодаанд. Дар натиҷа калима, ибора ва терминҳои забони нави асосй ба он забонҳо бештар гузашта истодаанд. Ба халқҳои кам ҳучум овардани мамлакатҳои сераҳолй низ ба забон бетаъсир намемонад. Масалан, аҳолии қисми шимолии Ҳиндустон ба забони форсй гап мезаданд. Дар муддати якчанд аср аз забонҳои форсй, панчобй ва ҳиндии ин давлат забони – урду ба миён омад, ки дар таркиби он калимаҳои форсй, ҳиндй, панҷобй ҳастанд.