1. Мукаддима маълумот дар бораи фан

122.НОРМАИ ЗАБОН ЧУН КАТЕГОРИЯИ СОСИАЛЙ-ТАЪРИХЙ
Меъёри дарккунии нормаи забон, характер, шакл ва муайян намудани он ҳодисаи таърихан тағйирёбандааст. Аммо дар ҳар давраи таърихй ду хусусияти онро муайян намудан мумкин аст: Фаҳмидани ҷиҳати амал ин он, ки ҳатмй ва саҳеҳ бошад. Нормаи қатъии забон вобаста ба шароитҳои таърихй гуногун (тез ё суст) мебошад. Ба тез ё суст шудани нормаи забон дар шароити ҳуқуқй (дар як мамлакат) зиндагонй кардани халқҳо низ сабаб мешавад. Дар ҳар ду ҳолат ҳам ҳодисаи дузабонӣ ба миён меояд, ки дар натиҷа доираи норма хеле васеъ мешавад. Зеро одамон ҳар хел гап мезананд: Масалан, тоҷикй ва русй ё тоҷикй, ўзбекй ва русй ва ғайра. Дар чунин ҳолат ба нормаҳои пешинаи забон диққат дода мешавад. Зеро дар чунин ҳолат интихоб намудани воситаҳои дурусти забон, ки маьноро равшан ифода карда тавонад, роли муҳим мебозад. Равшан намудани фактҳои забонӣ ба нормаи забони хадқи муайян дахлдор ба характеристикаи эстетикии ҳодисаҳои забонӣ низ вобаста аст. Масалан, интихоб ва истеъмоли калимаҳои забон дар нутқи интеллигент, адиб ва шахси бесавод. Хулоса, мафҳуми нормаи забон чун категорияи сосиалй-таърихй барои характеристикаи забон муҳим ва ҳатмист. Норма маҷмўи анъанаҳои хатмишудаи ҷамъият, кобилияти структуравии системаи забон мебошад.