|
Ózbekison Respublikasining terrorizmga qarshi kurash toǵrisidagi qonuni.
Terrorizmning paydo bÓlishi.
Terrorizm mashqalası XX ásirdiń aqırı, ásirese onıń sońǵi 10 jılda xalq aralıq kóleminde jámiyetshilikti qatti tashwishke salıp qoydı.
Terrorizm buk – málim siyasiy maqsadlerga erisiwge jóneltirilgen, tınıshlıqtı, puxaralar qáwipsizligine hám ómirine zorlıq islew, yaki, onı qollaw qáwip qaterin tuwdıradı.
2000-yil 15-dekabrda qabul qilingan Ózbekiston Respublikasining “Terrorizmga qarshi kurash tóǵrisidagi” qonunida terrorizmga “Xalqaro munosabatlarni murakkablashtirish, davlatning suverentini, hududiy yaxlitligini buzish, xavfsizligiga putur yetkazish, urush va qurolli mojarolar chiqarish, ijtimoiy siyosiy beqarorlashtirish, aholini qorqitish maqsadida davlat organlarini xalqaro tashkilotlarni, ularning mansabdor shaxslarini, jismoniy va yuridik shaxsning biror bir faoliyatini amalga oshirishdan tiyilishga majbur qilish uchun zórlik, kuch ishlatish, shaxs yoki mol-mulkka xavf tuǵdiruvchi boshqa qilimishlar, ularni amalga oshirish tahdidi, shuningdek terrorlichilik tashkilotlarining mavjud bólishini, ishlab turishini, moliyalashtirishni táminlashga, terrorchilik harakatlarini tayyorlash va sodir etishga, terrorchilik tashkilotlariga, ularning faoliyatida ishtirok etayotgan shaxslarga bevosita yoki bilvosita har qanday mablaǵ-vositalar va resurslar berish, yoki yiǵishga, boshqa xizmatlar kórsatishga qaratilga faoliyat” tarzida tárif berladi.
Terrorizm insoniyat jamiyati rivojlanishinig kapitalizmgacha bólgan davri. Buyuk fransuz inqilobi bilan bevosita boǵliq bólgan feodolizmdan kapitalizmgacha ótish davri, bir qator Yevropa davlatlarida monarxiya tuzumi bilan kurashish, shuningdek, burju demokratiyasi qaror topish davrining tarixiy, ijtimoiy-siyosiy hodisasi sifatida órganish kerak.
XX asrning 60-yillaridan boshlab, terrorizmning eng daxshatli turi avj oldi. Bu diniy ekstremizmdir. Bu dinni niqob qilib olib, ózlaricha islom davlatini tuzamiz deb, odamlarga tásir ótkazish turli qóporuvchilik haraktlarini olib borishdir. Diniy ekstremizm nima, u qanday paydo bóldi degan savol tuǵiladi. Bu savollarga Ózbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Abduǵanievich Karimov xulosalaridan javob topamiz: “Jamiyat hayotining bir qismi bólgan din, ijtimoiy hayotning boshqa sohalari bilan muqarrar ravishda munosabatda bólgan. Ularga tásir kórsatgan va ózi ham boshqa sohalarning tásiriga duch kelgan. Hozir mavjud bólib turgan diniy tartiblarning kópchiligi ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy burilishlar, tangliklar davrida shakllanganligi bejiz emas. Shu tariqa din insoniyat tarixining turli davrlarida siyosat bilan ozmi kópmi ochiq oydin munosabatg kirishgan. Kópincha undan siyosiy va bázan bir taraflama, tor maqsadlarda foydalanib kelingan. Afsuski insoniyat tarixida diniy ongning ajralmas qismi bólgan odamlardagi e’tiqoddan faqat bunyodkor kuch sifatida emas balki vayron qiluvchi kuch, hatto fanatizm(óta ketgan mutaasiblik) sifatida foydalanganligini kórsatuvchi misollar kóp. fanatizmning óziga xos xususiyati va kórinishlari avvalambor óz dinini haqiqiyligiga óta qattiq ishonish, bishqa diniy e’tiqodlarga murosasiz munosabatda bólishdan iboratdir. Aynan fanatizm illatiga yóliqqan odamlar yoki ularning guruhlari jamiyatda beqarorlik tólqinini keltirib chiqarishga qodir bóladilar. Ustiga-ustak ommaviylik unsuri muayyan bir xatti-haraktlar uchun shaxsiy javobgarlik hisini yóqotib yuboradi, harakatga “omma”, “xalq” harakati tusini beradi.
Ózining shak-shubhasiz haqligiga, haqiqatni faqat ózi bilishiga ishonch hisi sóngi choralarga – zóravonlik harakatlariga moyilligi bilan ajralib turadigan diniy ekstremizmning paydo bólishiga zamin yaratadi.
Adolat yuzasidan shuni e’tirof etish kerakki, diniy fanatizmning “otilib chiqishga” sof diniy ziddiyatlardan kóra kóproq ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy muammlrning hal qilinmagaligi sabab bóladi.
Diniy fanatizmni alanga oldirish orqali hokimiyatga intilish, aldangan ávomning kór-kórona ǵazabidan ózining qora niyatlari yólida foydalanish siyosiy yoki shaxsiy manfaatlarga erishishni din bilan niqoblash hudojóylikni ashaddiy haqorat qilishdir. Islom ekstremizmi bugungi kunda yagona mafkuraga ega bólgan turli tuman yónalishdagi oqimlarning mushtarakligini ózida namoyon etadi. Bu borada misollar kóp: Misrdagi “Al-Jamoa”, “Musulmon birodarlar”, yaqin sharqda “Xamas”, “Xizbi Alloh”, “Al-Jihod” va faol harakat qilayotgan qator boshqa tashkilotlar Filippindagi(Mindanao oroli) “Abu Sayyor” guruhi va nihoyat Afǵonistondagi “Tolibon” harakati va u yerda panoh topgan “Ózbekiston Islom Harakati” jangarilari va hokazolar.
Hozirgi vaqtda diniy ekstremizmni keng yoyilishiga yoshlarimizning ongini zaharlab ularga turli xildagi kitoblar, varaqalar tarqatib terrorizmning yanda avj olishiga olib kelmoqda. Ulrning tásiriga tushib qolgan yoshlarimiz bu balodan qutula olmay, natijada óz yurtlariga xiyonat qilib, ularga qóshilib vatanlarini yakson qilish uchun harakat qilmoqdalar”.
Do'stlaringiz bilan baham: |
