1. Ómir iskerligi qáwipsizligi páni haqqında túsnik. Ómir iskerligi qáwipsizligi pániniń maqseti hám waziypaları

Ayriqsha jaǵdaylarda qutqariw hám basqa qistawli jumislardi shólkemlestiriw (evakuatsiya)
Reje
1. Uliwma qaǵiydalar.
2. Xaliqti evakuatsiya ótkiziw. Evokuatsiya organlari, olardi dúziliwi hám islew tártibi.
3. Xaliqtiń evokuatsiyasin rejelestiriw.
4. Xaliqti evokuatsiyaǵa táminlew.


Evakuatsiya – bul tabiyiy hám texnogen qásiyetli ayriqsha jaǵday júz bergen yaki ayriqsha jaǵday júzege keliw itimali bolǵan aymaqlarda waqitinsha qáwipsiz aymaqlarǵa kóshiriw.
Evokuatsiya túrleri:
I. Ókiziw waqtina kóre:
1. Aldindan ótkiziletuǵin. 2. Asiǵisli (keshiktirip bolmaytuǵin).
II.Ayriqsh jaǵday kólemi hám evokuatsiya qilinatuǵin xaliq sanina kóre:
1. Lokal. 2. Aymaqliq. 3. Regionalliq.
III. Xaliqti orap aliwina kóre:
1. Uliwmaliq. 2. Bóleklep.
Sheklengen evokuatsiya kóshiriletuǵin xaliq sani bir neshe mińnan adamnan aspaytuǵin jaǵdayda ǵana ótkeriledi. Bunday jaǵdayda kóshirilgen xaliq, ayriqsha jaǵday aymaǵina tutas xaliq jasaytuǵin orinlarǵa yaki qalaniń ziyan jetpegen aymaqlarina jaylastiriladi.
Aymaqliq evokuatsiya ayriqsha jaǵday aymaqqa ortasha kólemdegi qalalar, awil aymaqlari túsip qalǵan jaǵdayda ótkeriledi. Bunda kóshiriletuǵin xaliq sani bir neshe mińnan bir neshe on mińlab adamǵa deyin jetiwi múmkin. Olar, ádette ayriqsha jaǵday aymaǵi menen menen teń bolǵan jerlerge jaylastiriladi.
Regionalliq evokuatsiya ziyanlawshi tiykarlar júda kóp maydanǵa jayilǵan,úlken qalalardida óz ishine alaǵan hám xalqi júda tiǵiz jaylasqan bir yamasa birneshe regional aymaqti orap alǵan jaǵdaylarda ámelge asiriladi. Regionnalliq evokuatsiyada ayriqsha jaǵday júz bergen aymaqda transfortta, piyada alip shiǵilatuǵin xaliq óziniń turaqli jasap turǵan orninan júda uzaq bolǵan orinlarǵa kóshiriliwi múmkin.
Ayriqsha jaǵday aymaǵinda qalǵan hám evokuatsiya qilinatuǵin xaliq sanina kóre evokuatsiya eki túrge ajiraladi.